«Elektrik enerjisindən istifadə Qaydaları»nın

təsdiq edilməsi haqqında

«Elektroenergetika haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun 4-cü maddəsinə əsasən və «Bakıelektrikşəbəkə» səhmdar cəmiyyətini idarə etmək hüququna dair Müqavilə»nin təsdiq edilməsi haqqında» Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2001-ci il 7 noyabr tarixli 597 nömrəli Fərmanının 3-cü bəndinin beşinci abzasının icrasını təmin etmək məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Sənaye və Energetika Nazirliyinin İqtisadi İnkişaf Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi və Ədliyyə Nazirliyi ilə razılaşdırılmış təklifini nəzərə alaraq, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti   QƏRARA  ALIR :

1. «Elektrik enerjisindən istifadə Qaydaları» təsdiq edilsin (əlavə olunur).

2. Bu qərar imzalandığı gündən qüvvəyə minir.

Azərbaycan Respublikasının

Baş naziri                                                            A. Rasi-zadə

                                                                               Azərbaycan Respublikası Nazirlər

                                                                                     Kabinetinin 2005-ci il  2 fevral

                                                                                      tarixli 18 nömrəli qərarı ilə

                                                                                       təsdiq edilmişdir

Elektrik  enerjisindən istifadə

QAYDALARI

1. Ümumi müddəalar

1.1. Bu Qaydalarda istifadə edilən əsas anlayışlar aşağıdakı mənaları ifadə edir:

dövlət elektroenergetika müəssisəsi (vahid dövlət elektroenergetika sistemi) – vahid mərkəzdən idarə olunan  yüksək gərginlikli (110 kilovoltdan yuxarı) ötürücü elektrik şəbəkələrinin, onların dispetçer idarəetmə vasitələrinin və ona tabe olan enerji istehsalçılarının birliyi;

enerjitəchizatı müəssisəsi - xüsusi icazə əsasında əhalinin və digər istehlakçıların elektrik enerjisi ilə təchizatına təminat verən hüquqi şəxs;

müstəqil enerji  istehsalçısı - dövlətə, müxtəlif  təsərrüfat sahələrinə və özəl təşkilatlara mənsub olub, onlara məxsus enerji şəbəkəsi ilə dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və ya  enerjitəchizatı müəssisələrinin vasitəsi ilə istehlakçıları elektrik və istilik enerjisi ilə təchiz edən  hüquqi şəxs;

elektrik enerjisi istehlakçısı - müqavilə əsasında  elektrik enerjisini satın  alan və ondan elektrikqəbulediciləri vasitəsi ilə istifadə  edən hüquqi və ya fiziki şəxs;

abonent (əsas istehlakçı) - elektrik qurğuları enerjitəchizatı müəssisəsinin şəbəkələrinə qoşulmuş və elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsini enerjitəchizatı müəssisəsi ilə bağlayan istehlakçı;

subabonent - elektrik qurğuları  abonentinin (əsas istehlakçı)  elektrik şəbəkələrinə qoşulmuş  istehlakçı;

məişət abonenti (əhali) - yaşayış binalarının mənzillərində, yataqxanalarda, xüsusi yaşayış evlərində, həmçinin bağlarda, şəxsi qarajlarda məişət məqsədləri üçün elektrik enerjisindən  istifadə edən istehlakçı;

 sifarişçi - verilmiş texniki şərtlərə əsasən elektrik şəbəkəsinə qoşulması nəzərdə tutulan yeni, yenidən qurulan, istifadə olunmasına icazə verilmiş gücü artırılan və enerjitəchizatı sxemini dəyişən elektrik qurğularının mülkiyyətçisi, yaxud bu qurğuları istifadəyə götürmüş hüquqi və fiziki şəxs; 

elektrik qurğuları - elektrik enerjisinin istehsalı, ötürülməsi və paylanması üçün lazım olan avadanlıq və onlara aid tikililər;

elektrik şəbəkəsi - birgə fəaliyyət göstərən müxtəlif gərginlikli transformator yarımstansiyalarından, paylayıcı qurğulardan, kabel və hava elektrik veriliş xətlərindən ibarət olan elektrik qurğuları;

paylayıcı qurğu - elektrik şəbəkəsinin bir hissəsi olaraq, istehlakçılara elektrik enerjisini çatdıran elektrik qurğuları;

balans mənsubiyyəti sərhədi - dövlət  elektroenergetika müəssisəsi ilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında, dövlət elektroenergetika müəssisəsi ilə  müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı müəssisəsi ilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı müəssisəsi ilə abonent arasında, abonent ilə subabonent arasında elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti ilə müəyyənləşdirilən ayırma nöqtəsi.

1.2. Bu Qaydalar «Enerji resurslarından istifadə haqqında», «Elektroenergetika haqqında», «Energetika haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanunlarına və digər qanunvericilik aktlarına əsasən tərtib edilmiş və dövlət elektroenergetika müəssisəsi, enerjitəchizatı müəssisələri, müstəqil enerji istehsalçıları, elektrik enerjisi istehlakçıları arasındakı qarşılıqlı münasibətləri müəyyənləşdirir. Bu Qaydaların icrası tabeliyindən, mülkiyyət formasından, maliyyə mənbəyindən asılı olmayaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsi,  enerjitəchizatı müəssisələri, müstəqil enerji istehsalçıları və elektrik enerjisi istehlakçıları üçün məcburidir.

1.3. Enerjitəchizatı müəssisəsi elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi əsasında dövlət elektroenergetika müəssisəsindən, yaxud müstəqil enerji istehsalçısından elektrik enerjisini satın alır və onu  istehlakçılara satır.

Enerjitəchizatı müəssisəsi ilə abonent arasında  elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi  bağlanmalıdır.

Bu müqaviləyə elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədi və tərəflərin istismar məsuliyyəti aktı əlavə edilir.  

Elektrik enerjisinin alqı-satqı müqavilələri bu Qaydalara əlavə edilmiş  birtipli müqavilələrə (1-5 nömrəli əlavələr) uyğun bağlanmalıdır.

1.4. Abonentin (əsas istehlakçının) şəbəkəsinə qoşulmuş istehlakçılar (subabonentlər), elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsini onunla bağlayırlar. Abonent ilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında bağlanılmış elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində və  bu müqaviləyə əlavədə onun şəbəkəsinə qoşulmuş subabonentlər haqqında məlumatlar, o cümlədən idarənin adı, elektrik enerjisi istehlakı, hesablaşma elektrik sayğacları, tarif və digər məlumatlar göstərilir (9 nömrəli əlavə).

Enerjitəchizatı müəssisəsi bilavasitə subabonentlə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsini bağlaya bilər. Enerjitəchizatı müəssisəsi bilavasitə subabonentlə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsini bağladıqda, subabonentin  elektrik enerjisi sərfi və ona aid tranzit elektrik enerjisi  itkiləri (texnoloji sərfiyyat) əsas istehlakçının sərfindən çıxılmalıdır.

1.5. Girişləri enerjitəchizatı müəssisəsinin balansında olan istehlakçıya məxsus paylayıcı qurğulardan iki və daha artıq başqa istehlakçıya elektrik enerjisi verildikdə, enerjitəchizatı müəssisəsinə onlarla bilavasitə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsini bağlamaq və elektrik enerjisinə görə hesablaşmalar aparmaq hüququ verilir. Istehlakçının paylayıcı qurğusunun enerjitəchizatı müəssisəsinin balansına verilməsi mövcud qanunvericiliyə uyğun həyata keçirilir.

1.6. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, enerjitəchizatı müəssisəsinin, müstəqil enerji istehsalçısının, istehlakçının yeni və ya yenidən quraşdırılmış elektrik qurğularının şəbəkəyə qoşulması, istifadə olunmasına icazə verilmiş gücün artırılması,  enerjitəchizatı sxeminin dəyişdirilməsi bu Qaydalara uyğun olaraq, elektrik qurğularının  şəbəkəyə  qoşulmasına dair verilən texniki şərtlərə və Azərbaycan Respublikasının Sənaye və Energetika Nazirliyinin «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin (bundan sonra - «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi) istismara buraxılış aktına əsasən həyata keçirilir.

2. Elektrik  qurğularının  şəbəkəyə  qoşulması

üçün  texniki  şərtlər

2.1.  Yeni, yaxud yenidən qurulan, həmçinin enerjitəchizatı sxemini dəyişən enerjitəchizatı müəssisələrinin, müstəqil enerji istehsalçılarının    və  istehlakçıların  elektrik   qurğularının  şəbəkəyə qoşulması üzrə texniki şərtlərin verilməsi «Elektrik qurğularının şəbəkəyə qoşulmasına dair texniki şərtlərin verilməsi qaydaları»na əsasən  həyata keçirilir.

2.2. Obyektin elektrik şəbəkəsinə qoşulması haqqında texniki şərtlərdə aşağıdakılar göstərilir:

2.2.1. qoşulma nöqtələri (yarımstansiya, elektrik stansiyası və ya elektrik verilişi xətti), obyekti qidalandıran hava və ya kabel xətlərinin hansı gərginliyə hesablanması, qoşulma nöqtələrində gərginliyin gözlənilən səviyyəsi, ayrı-ayrı  hallarda   istilik  enerjisinin istehlakına tələbat olduqda,  qidalandırıcı istilik şəbəkələri sxeminin variantlarının işlənilməsi;

2.2.2. yeni obyektin yaranması ilə əlaqədar (məişət abonenti istisna olmaqla) qoşulması nəzərdə tutulan gücə müvafiq olaraq mövcud şəbəkəni gücləndirmək haqqında əsaslandırılmış tələblər (naqilin en kəsiyinin artırılması, transformatorların gücünün artırılması  və  ya   dəyişdirilməsi,  ehtiyat yuvaların quraşdırılması və s.);

2.2.3. qısa qapanma cərəyanlarının hesabat hədləri (ustavka), rele mühafizəsinə, avtomatikaya, rabitəyə, izolyasiyaya və ifrat gərginlikdən mühafizəyə verilən tələblər;

2.2.4. elektrik enerjisinin keyfiyyət göstəricilərinə, reaktiv gücün kompensasiyasına və istehlakına verilən tələblər;

2.2.5. elektrik enerjisinin uçotuna olan tələblər;

2.2.6. Azərbaycan Respublikasında qüvvədə olan  standartlara  (bundan sonra - standartlar) uyğun  elektrik enerjisinin keyfiyyətinə nəzarət edən cihazların, elektrik şəbəkələrində və elektrikqəbuledicilərində enerjinin keyfiyyətini təmin edən  stabilləşdirmə qurğularının quraşdırılmasına xüsusi tələblər;

2.2.7. qidalandırma xətlərinə qoşulmuş elektrik qurğularına olan  xüsusi   tələblər  (ehtiyat qidalandırmanın və  girişdə  avtomatik mühafizənin vacibliyi, qidalandırıcı xətlərin paralel işləməsinin mümkünlüyü, enerjisistemdə güc çatışmazlığı yarandıqda, elektrik qəbuledicilərinin məsul yüklərinin elektrik təchizatını təmin etmək məqsədi ilə  ehtiyatı  olan qidalandırma xətlərinə ayırma);

2.2.8. istehlakçıların sutkalıq yük qrafikinin tənzimlənməsinə olan tələblər;

2.2.9. müəssisənin, binanın, qurğunun layihəsində (işçi layihəsində) elektrik qurğularının istismarının təşkilinə dair layihə qərarlarının hazırlanması üzrə tələblər;

2.2.10. elektrik enerjisinin istehlakı və yüklər haqqında əsas perspektiv məlumatları göstərməklə, istehlakçının şəbəkəsinə qoşulmuş subabonentlərin siyahısı.

2.3. Texniki şərtlərin yerinə yetirilməsi sifarişçi və layihə təşkilatları üçün məcburidir. Texniki şərtlərin qüvvədəqalma müddəti sənaye tikintisi üçün sahə ayrıldıqda  və ya  yaşayış obyektləri tikintisini, habelə əlavə sahə tutmadan müəssisə və qurğuların yenidən qurulmasını layihələndirmək haqqında tapşırıq hazırlandıqda müəyyən edilir və bu müddət texniki şərtlərdə göstərilir. Göstərilən müddət mövcud normalara əsasən müəssisə, bina, qurğu, onun növbələri və ya ayrı-ayrı istehsalat tikintilərinin layihələndirilməsi və tikilib başa çatdırılması üçün müəyyən olunmuş müddətdən az olmamalıdır. Bir qayda olaraq, texniki şərtlərin qüvvədəqalma müddəti  iki il müəyyən edilir. Texniki şərtlərin qüvvədəqalma müddəti keçdikdə, sifarişçi və ya layihə təşkilatı həmin şərtləri verən təşkilatla onun müddətinin uzadılması   məsələsini  həll   etməlidir.

2.4. Müəssisənin,  binanın,  qurğuların,   onların   növbələrinin və  ya  ayrıca  istehsalatın   layihəsinin  texniki   şərtlərə,   «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»na və digər normativ sənədlərin   tələblərinə   uyğunluğu   texniki   şərtləri   vermiş   təşkilat   və   «Dövlət Enerjinəzarət»  Idarəsi  tərəfindən  baxılır  və razılaşdırılır.  Layihə razılaşdırıldıqdan  sonra texniki şərtlərin müddəti   keçdikdə,  onun   təkrarən   razılaşdırılması   tələb  olunmur. Ayrı-ayrı   hallarda    müəssisəni,  qurğunu,  onun  növbəsini  və   ya  hər   hansı bir   istehsalatı layihələndirdikdə, razılaşdırılmış  layihə   qərarından   və   texniki   şərtlərdən    kənara   çıxmaq    lazım gələrsə, onda  bu  kənaraçıxma   həmin  təşkilatlarla   yenidən   razılaşdırılmalıdır.   Baxılan   layihə    sənədlərində    texniki şərtlərdən və ya mövcud normativ sənədlərdən kənaraçıxma halları aşkar olunarsa, texniki şərtləri vermiş təşkilat və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi tərəfindən sifarişçiyə tikilən  obyektin elektrik şəbəkəsinə qoşulmasından imtina edilməsi haqqında əsaslandırılmış məktub göndərilir.

2.5. Sifarişçi  layihə təşkilatının iştirakı ilə obyektdə tikinti işlərinə başlamazdan əvvəl, texniki şərtləri vermiş təşkilata və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinə müəssisənin, binanın, qurğunun, onun növbələrinin və ya ayrıca istehsalatının layihəsinin müvafiq fəsillərini və işçi cizgilərini təqdim edir. Texniki şərtləri vermiş təşkilat və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi on gün müddətində qəbul olunmuş layihə sənədlərinin  texniki şərtlərə, «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»na və digər normativ sənədlərin tələblərinə  uyğunluğunu araşdırır və layihəni razılaşdırır.

Ayrı-ayrı hallarda əlavə araşdırma tələb olunarsa, göstərilən layihə sənədlərinin baxılma müddəti  bir aya qədər artırıla bilər.

3. Elektrik  qurğularının  istismara  buraxılması

3.1. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, enerjitəchizatı müəssisələrinin, müstəqil enerji istehsalçılarının,  istehlakçıların, o cümlədən subabonentlərin bütün yeni, yenidən qurulan, istifadə olunmasına icazə verilmiş gücü artırılan və enerjitəchizat sxemini dəyişən elektrik qurğuları «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»na,  tikinti normalarına və başqa normativ sənədlərə uyğun yerinə yetirilərək, müəyyən edilmiş qayda üzrə razılaşdırılmış layihə sənədləri və texniki təhvil-təslim sənədləri ilə təmin edilməlidir.

3.2. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, enerjitəchizatı müəssisələrinin, müstəqil enerji istehsalçılarının,  istehlakçıların, o cümlədən subabonentlərin bütün yeni, yenidən qurulan, istifadə olunmasına icazə verilmiş gücü artırılan və enerjitəchizat sxemini dəyişən   elektrik   qurğuları    istismara   buraxılmazdan   əvvəl, onlar təhvil-təslim sınaqlarından keçirilərək, quraşdırma təşkilatından mövcud  qaydalara uyğun aktla sifarişçi tərəfindən qəbul edilməlidir. Bundan sonra sifarişçi öz elektrik qurğularına baxış keçirmək və onların istismara buraxılmasına icazə    almaq üçün   həmin qurğuları, eləcə də layihə və tələb olunan həcmdə texniki təhvil-təslim sənədlərini «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin  müfəttişinə təqdim etməlidir. Sifarişçinin elektrik qurğusu texniki şərtlərin, layihə, texniki təhvil-təslim sənədlərinin, «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»nın, tikinti normalarının və başqa normativ sənədlərin tələblərinə cavab verdikdə, həmçinin həmin qurğuya xidmət etmək üçün hazırlanmış elektrotexniki heyət olduqda, «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin müfəttişi tərəfindən elektrik qurğusuna istismara buraxılış aktı verilir.

3.3. Elektrik qurğularının istismara buraxılış qaydaları yeni tikilmiş və ya əsaslı təmir edilmiş yaşayış binalarının, xüsusi yaşayış evlərinin elektrik xətlərinə və elektrik avadanlıqlarına da  aid edilir.

3.4. Elektrik qurğularının istismara buraxılışı xüsusi yaşayış evlərinin elektrik xətləri və elektrik avadanlıqları istisna olmaqla yalnız sifarişçidə müvafiq elektrotexniki heyətin və elektrik təsərrüfatına cavabdeh şəxsin olduğu halda mümkündür. Xüsusi yaşayış evlərinin elektrik xətlərinin və elektrik avadanlıqlarının texniki vəziyyətinə və düzgün istismarına görə cavabdehlik  onun mülkiyyətçisinin üzərinə düşür.

3.5. Yeni elektrik qurğularına gərginliyin verilməsi yalnız uçot cihazları quraşdırılıb yoxlanıldıqdan, «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi tərəfindən istismara buraxılış aktı verildikdən, elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi bağlandıqdan  sonra yerinə yetirilir.

3.6. Elektrik qurğularının quraşdırılmasında çatışmazlıqlar, qoşulma üçün verilmiş texniki şərtlərdən, «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»ndan və başqa normativ sənədlərdən kənara çıxmalar aşkar edildikdə, yaxud həmin qurğulara xidmət etmək üçün hazırlanmış elektrotexniki heyət olmadıqda, göstərilən çatışmazlıqlar aradan qaldırılmayana kimi onların istismara buraxılmasına icazə verilmir.

3.7. Işi mövsümi xarakter daşıyan istehlakçıların (düşərgələr, istirahət evləri, istirahət zonaları və s.) elektrik qurğuları hər il işə qoşulmazdan əvvəl «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin müfəttişi tərəfindən onlara baxış keçirilməlidir və bu zaman istehlakçı elektrik qurğularının sınaq və təftiş protokollarını müfəttişə təqdim etməlidir. Işi mövsümi xarakter daşıyan elektrik qurğularına «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin müfəttişi tərəfindən texniki baxış keçirildikdən və şəbəkəyə qoşulması barədə  akt  tərtib edildikdən sonra həmin qurğuya gərginlik verilir.

4. Elektrik  enerjisi  istehlakının  recimləri

və  əsas  şərtləri

4.1. Enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən bütün istehlakçılara, o cümlədən məişət abonentlərinə elektrik enerjisinin verilməsi bu Qaydalara uyğun tərtib edilmiş elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinə əsasən həyata keçirilir.          

Güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı və qəza vəziyyətilə əlaqədar enerjitəchizatı müəssisəsi istehlakçıya məhdudiyyət və ya birbaşa açılma qrafiklərini tətbiq etmək hüququna malikdir.

Güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı və qəza vəziyyətilə əlaqədar məhdudiyyət və birbaşa açılma qrafiklərinin hazırlanması və tətbiqi müvafiq təlimata əsasən həyata keçirilir.

4.2. Istehlakçılar, elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində  müəyyən edilmiş elektrik enerjisi istehlakının göstəricilərinə və məhdudiyyət rejimlərinə əməl etməli, elektrik enerjisindən səmərəsiz istifadə olunmasına, israfçılığa və təsərrüfatsızlığa yol verməməlidirlər.

4.3. Istehsal, dəmir yolu, elektrikləşdirilmiş şəhər nəqliyyatı, kommunal təsərrüfatı (su təchizatı,kanalizasiya və s.) və meliorasiya obyektlərinə aid istehlakçılar aşağıdakıları yerinə yetirməyə borcludurlar:

4.3.1. vahid məhsulun istehsalına və ya göstərilən xidmətə (ümumi istehsalat və  texnoloji, fərdi və qrup halında, illik, rüblük və aylıq) elektrik enerjisi sərfinin texniki-iqtisadi cəhətdən əsaslandırılmış  mütərəqqi normalarının işlənməsinə, istehsalat texnologiyası və onun təşkili təkmilləşdirildikdə, dəyişdirildikdə və ya yeni texnika tətbiq edildikdə onlara yenidən baxmağa;

4.3.2. bütövlükdə müəssisə, həmçinin böyük enerji tutumlu aqreqatlar, sexlər, istehlakçılar qrupları üzrə elektrik balansını tərtib etməyə və onların əsasında istehsalat proseslərində elektrik enerjisindən səmərəli istifadə olunmasının təhlilini aparmağa, elektrik enerjisinin səmərəsiz sərfinin qarşısının alınması üçün tədbirlər hazırlamağa və həyata keçirməyə;

4.3.3. enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik şəbəkələrinin enerji buraxma imkanlarının artırılmasına dair tələbatın müəyyən olunması məqsədilə məhsulun istehsal həcminin planına, işlərin növbələrinə və elektrik enerjisi sərfinin normalarına əsasən illik və perspektiv elektrik balansını tərtib etməyə;

4.3.4.  təsdiq  olunmuş elektrik enerjisi sərfi normalarına əməl etməyə və onların azaldılması  üzrə  tapşırıqları yerinə yetirməyə;

4.3.5. elektrik enerjisinin qənaəti üzrə təşkilati-texniki tədbirlər planını (illik, perspektiv müddətə) hazırlamağa və icra etməyə;

4.3.6. enerjitəchizatı müəssisəsi ilə birlikdə enerjisistemin maksimum yük saatlarında gücün aşağı salınması üzrə tənzimləmə tədbirini hazırlamağa  və  onları  yerinə  yetirməyə;

4.3.7. enerjisistemdə güc, elektrik enerjisi çatışmadıqda və ya qəza vəziyyətində istehlakçıların məhdudiyyət və birbaşa açılma qrafiklərinə uyğun olaraq, enerjitəchizatı  müəssisəsinin  yükün azaldılması, elektrik enerjisi sərfinin məhdudlaşdırılması haqqında tələblərini  yerinə yetirməyə;

4.3.8. enerjisistemin  maksimum   yük saatlarında  enerjitəchizatı müəssisəsinin aktiv güc göstəricilərinə qoyduğu məhdudlaşdırmaya, enerjitəchizatı müəssisəsinin şəbəkələrindən sərf edilən reaktiv gücün optimal göstərişinə və kompensasiya qurğularının iş rejimlərinə riayət etməyə;

4.3.9. enerjitəchizatı müəssisəsi ilə balans mənsubiyyəti sərhədində  istehlakçının elektrik qəbuledicilərinin iş xüsusiyyətlərinə uyğun, elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyənləşdirilmiş  elektrik enerjisinin keyfiyyət göstəricilərinə riayət etməyə.

4.4. Güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı və qəza vəziyyətilə əlaqədar məhdudiyyət və ya birbaşa açılma qrafiklərini pozan istehlakçılar enerjitəchizatı müəssisəsinin təqdimatına əsasən həmin qrafiklərin birinci növbəsinə keçirilə bilər.

Pozuntulara mütəmadi yol verildikdə, istehlakçı şəbəkədən açılır və təqsirkar şəxslərin qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada məsuliyyətə cəlb edilməsi barədə enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən məsələ qaldırılır.

5. Elektrik  şəbəkələrinin  balans 

mənsubiyyəti  sərhədləri

5.1. Dövlət elektroenergetika müəssisəsilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında, dövlət elektroenergetika müəssisəsilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı müəssisəsilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı müəssisəsilə abonent arasında, abonent ilə subabonent arasında  elektrik qurğularının texniki vəziyyətinə və onlara xidmətə görə cavabdehlik sərhədi bu qurğuların balans mənsubiyyətilə müəyyənləşdirilir və elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinə əlavə edilən elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti sərhədi və tərəflərin istismar məsuliyyəti aktında qeyd olunur (8 nömrəli əlavə).

5.2. Gərginliyi 1000 V və daha yüksək olan elektrik qurğularının texniki vəziyyətinə və onlara xidmətə görə məsuliyyət sərhədi aşağıdakı kimi müəyyən  edilir :

5.2.1.  qapalı paylayıcı  qurğulardakı keçview_count izolyatorunun xarici tərəfindəki birləşdiricisində və açıq paylayıcı qurğuların portalındakı dartıcı izolyatorlar  zəncirinin gərilmə sıxacından çıxan naqildə;

5.2.2.  qidalandırıcı, yaxud çıxış elektrik veriliş  xətlərinin  kabel və ya hava girimlərinin uclarında.

5.2.1-ci  və  5.2.2-ci  bəndlərində göstərilən birləşmələrin texniki vəziyyətinə görə məsuliyyət  və onlara  nəzarət  yarımstansiyanı  istismar edən təşkilata  həvalə olunur.  Müxtəlif təşkilatlara  məxsus, ayırmalara birbaşa, yaxud ayırıcı vasitəsilə qoşulan 1000 V və daha yüksək gərginlikli elektrik  veriliş xətlərinin texniki  vəziyyətinə  və onlara xidmətə görə məsuliyyət sərhədi əsas xəttin  ayırma  aparılan dayağında müəyyənləşdirilir. Ayırmanı birləşdirən sıxacların texniki vəziyyətinə  görə  məsuliyyət əsas xəttin mənsub olduğu təşkilatın üzərinə düşür.

Elektrik və rabitə  qurğularının istismar xüsusiyyətlərindən irəli gələn, digər əsaslandırılmış balans mənsubiyyəti sərhədi də müəyyən edilə bilər.

5.3. Enerjitəchizatı müəssisəsi ilə abonent arasında gərginliyi 1000 V-a  qədər olan  elektrik  qurğularının  texniki vəziyyətinə və onlara xidmətə görə məsuliyyət sərhədi aşağıdakı kimi müəyyən edilir:

5.3.1. hava budaqlanmasında- binada, xüsusi yaşayış evində və ya dayaqda bərkidilmiş  birinci  izolyatorda;

5.3.2. kabellə daxil olduqda- binanın, xüsusi yaşayış evinin və  ya mənzilin girişindəki qidalandırıcı kabelin uclarında.

Yaşayış binalarının, yaxud xüsusi yaşayış evlərinin    mülkiyyətçilərinə, idarələr  və başqa qeyri-istehsalat istehlakçılarına məxsus olan binalarda, həmçinin məişət abonentlərinin mənzillərində balans mənsubiyyəti sərhədindəki birləşmələrin  texniki vəziyyətinə görə məsuliyyət enerjitəchizatı müəssisəsinin  üzərinə  düşür.

6. Elektrik  qurğularına  dövlət

enerji nəzarəti

6.1.  Azərbaycan Respublikasının ərazisində tabeliyindən, mülkiyyət formasından və maliyyə mənbəyindən asılı olmayaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsi, enerjitəchizatı müəssisələri, müstəqil enerji istehsalçıları, istehlakçılar, o cümlədən  hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən elektrik  enerjisinin istehsalı, ötürülməsi, paylanması, satılması və istehlakında enerjiresurslarından səmərəli istifadə olunmasında, elektrik qurğularının layihələndirilməsində, tikintisində, yenidən qurulmasında, təmirində, həmçinin onların  təhlükəsiz, qəzasız və etibarlı istismarında Azərbaycan Respublikasının qanunlarına, müvafiq qaydalara, təlimatlara və digər normativ sənədlərə əməl olunmasına dövlət nəzarətini Azərbaycan Respublikası Sənaye və Energetika Nazirliyinin «Dövlət Enerjinəzarət»  Idarəsi həyata  keçirir.

6.2. «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2002-ci il  29 iyul tarixli 117 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş «Azərbaycan Respublikasında dövlət enerjinəzarəti (elektrik və istilik üzrə) haqqında Əsasnamə»yə uyğun olaraq fəaliyyət göstərir.

«Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi  ilə razılaşdırılmış müvafiq qaydalara əsasən  istismar olunan, istehlakçılara məxsus elektrik qurğularına enerjinəzarəti bu  istehlakçıların özü  tərəfindən həyata keçirilir.

6.3. Dövlət enerji nəzarətinin  həyata keçirilməsi dövlət elektroenergetika müəssisəsini, enerjitəchizatı  müəssisələrini, müstəqil enerji istehsalçılarını, istehlakçıları onların və ya tabeliklərindəki   struktur  bölmələrinin  sərəncamında  olan   elektrik qurğularının  texniki   vəziyyətinə  və   istismarına  görə  nəzarətdən  azad etmir və onlar  «Elektrik qurğularının quraşdırılması  qaydaları»na,   «Elektrik qurğularının texniki istismar   qaydaları»na,  «Elektrik     qurğularının      istismarında      təhlükəsizlik texnikası qaydaları»na, bu Qaydalara və digər  normativ sənədlərə əməl olunmasına görə cavabdehlik daşıyırlar.

6.4. Azərbaycan Respublikasının Inzibati Xətalar Məcəlləsinin «Sənaye, elektrik və istilik enerjisindən istifadə qaydaları əleyhinə olan inzibati xətalar»  fəslində «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətinə aid maddələrə uyğun olaraq, pozuntuya yol vermiş fiziki şəxslərə, vəzifəli şəxslərə və hüquqi şəxslərə qarşı «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi tərəfindən inzibati tənbeh növləri tətbiq edilir.

7. Elektrik  enerjisinin  uçot  jihazlarının 

quraşdırılması  və  istismarı

7.1. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi ilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında, dövlət elektroenergetika müəssisəsilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı   müəssisəsilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı   müəssisəsilə abonent    arasında    və   abonent ilə subabonent arasında  elektrik enerjisi sərfinə görə  hesablaşmaq  üçün elektrik qurğuları  lazımi uçot cihazları ilə təmin olunmalıdır.

7.2. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, enerjitəchizatı   müəssisəsinin, müstəqil enerji istehsalçısının, abonentin və subabonentin şəbəkələrinə  elektrik  enerjisinə  görə  hesablaşma uçot cihazları olmayan  elektrik qurğularının  qoşulmasına yol verilmir.

7.3. Hesablaşma  uçot cihazları, o cümlədən aktiv və reaktiv enerji, aktiv və reaktiv güc elektrik  sayğacları,  həmçinin  cəmləşdirici qurğular və avtomatlaşdırılmış uçot sistemləri «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»na  uyğun quraşdırılmalı  və  standartların  tələblərinə  cavab  verməlidir.

7.4. Dövlət elektroenergetika müəssisəsilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında elektrik enerjisinə görə hesablaşma aparılması üçün enerji ötürən hər bir elektrik qurğusu hesablaşma elektrik sayğacları ilə, həmçinin elektrik enerjisinin uçotunun digər vasitələri - cəmləşdirici  qurğularla, avtomatlaşdırılmış  uçot və nəzarət sistemlərilə və s. dövlət elektroenergetika müəssisəsi tərəfindən təchiz olunur, onlar balans mənsubiyyətinin sərhəd nöqtələrində quraşdırılır, standartların müəyyən etdiyi müddətlərdə plan üzrə dəyişdirilir  və istismar  edilir.

Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən hesablaşma elektrik sayğacları zədələndikdə və ya qoşulma sxemi pozulduqda təmir, əvəzetmə və dövlət  yoxlanışı  onun  vəsaiti  hesabına  yerinə  yetirilir.          

Hesablaşma elektrik sayğacının zədələnməsinin laboratoriya şəraitində araşdırılması tələb olunduqda, dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, enerjitəchizatı müəssisəsinin və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin iştirakı ilə araşdırma aparılır və aktla sənədləşdirilir. Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən zədələnmiş və ya itmiş hesablaşma elektrik sayğacının əvəzinə dövlət elektroenergetika müəssisəsi ondan istismara yararlı yeni elektrik sayğacı tələb etmək hüququna malikdir.

7.5. Müstəqil enerji istehsalçısı ilə dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi arasında elektrik enerjisinə görə hesablaşma aparılması üçün enerji ötürən hər bir elektrik qurğusu hesablaşma elektrik sayğacları ilə, həmçinin elektrik enerjisinin uçotunun digər vasitələri - cəmləşdirici  qurğularla, avtomatlaşdırılmış  uçot və nəzarət sistemlərilə və s. müstəqil enerji istehsalçısı tərəfindən təchiz olunur, onlar  balans mənsubiyyətinin sərhəd nöqtələrində quraşdırılır, standartların müəyyən etdiyi müddətlərdə plan üzrə dəyişdirilir  və istismar  edilir.

Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən hesablaşma elektrik sayğacları zədələndikdə və ya qoşulma sxemi pozulduqda təmir, əvəzetmə və dövlət yoxlanışı müvafiq olaraq pozuntuya yol vermiş tərəfin vəsaiti hesabına yerinə yetirilir. Hesablaşma elektrik sayğacının zədələnməsinin laboratoriya şəraitində araşdırılması tələb olunduqda, müstəqil enerji istehsalçısı tərəfindən müvafiq olaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsinin iştirakı ilə araşdırma aparılır və ikitərəfli aktla sənədləşdirilir. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və ya enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən zədələnmiş və ya itmiş hesablaşma elektrik sayğacının əvəzinə müstəqil enerji istehsalçısı pozuntuya yol vermiş tərəfdən istismara yararlı yeni elektrik sayğacı tələb etmək hüququna malikdir.

7.6. Enerjitəchizatı  müəssisəsi ilə istehlakçı, o cümlədən məişət abonenti  arasında elektrik enerjisinə görə hesablaşma  aparılması üçün enerji ötürən hər bir elektrik qurğusu hesablaşma elektrik sayğacları ilə, həmçinin elektrik enerjisinin uçotunun digər vasitələri - cəmləşdirici qurğularla, avtomatlaşdırılmış uçot və nəzarət sistemlərilə və s. qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada təchiz olunur və balans mənsubiyyətinin sərhəd nöqtələrində quraşdırılır, onlar enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən standartların müəyyən etdiyi  müddətlərdə  plan  üzrə  dəyişdirilir   və   istismar  edilir.

Istehlakçının, o cümlədən məişət abonentinin təqsirindən hesablaşma elektrik sayğacları zədələndikdə və ya qoşulma sxemi pozulduqda təmir, əvəzetmə və dövlət yoxlanışı onun hesabına yerinə yetirilir. Hesablaşma elektrik sayğacının  zədələnməsinin laboratoriya şəraitində araşdırılması tələb olunduqda, enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən istehlakçının, o cümlədən məişət abonentinin  iştirakı ilə araşdırma aparılır və ikitərəfli aktla sənədləşdirilir. Istehlakçının, o cümlədən məişət abonentinin   təqsirindən zədələnmiş və ya itmiş hesablaşma elektrik sayğacının əvəzinə enerjitəchizatı müəssisəsi ondan istismara yararlı yeni elektrik sayğacı və ya onun dəyərini tələb etmək hüququna malikdir.

7.7. Bu Qaydaların 7.4-cü, 7.5-ci və 7.6-cı (məişət abonenti istisna olmaqla)  bəndlərində göstərilən hesablaşma elektrik sayğaclarının, həmçinin hesablaşma elektrik sayğaclarını (ölçü  transformatorları vasitəsilə qoşulduqda)  qidalandıran ikinci dövrələrin və ölçü transformatorlarının qorunmasına və işçi vəziyyətdə saxlanılmasına görə cavabdehlik onların quraşdırıldığı elektrik qurğusunun (elektrik naqilinin)  mülkiyyətçisinin  üzərinə düşür.

7.8. Bir  elektrik enerjisi təchizatı mənbəyindən müxtəlif  tarif  qruplarına aid bir neçə  istehlakçı  qidalandırıldıqda, hər bir tarif qrupu üçün hesablaşma elektrik  uçot cihazları quraşdırılmalıdır. Bundan başqa, elektrik enerjisinə nəzarət uçotu üçün müəyyən  edilmiş  elektrik  enerjisi sərfi normalarının yerinə yetirilməsinə nəzarət üçün ayrı-ayrı sexlərdə, elektrik tutumlu aqreqatlarda, texnoloji  xətlərdə,  binalarda, ayrı-ayrı kənd təsərrüfatı, kommunal-məişət və başqa obyektlərdə texniki-nəzarət uçot cihazları quraşdırılır.

7.9. Məişət abonentinin elektrik  enerjisi sərfinə  görə hesablaşması     üçün    yaşayış    binalarındakı   hər   bir   mənzil   üzrə   hesablaşma   elektrik    sayğacı     quraşdırılır. Həmçinin yaşayış  binalarında  ümumi  məqsədlərə - pilləkənlərin    işıqlandırılmasına, liftlərin,  nasosların    işləməsinə   və   s.  sərf   edilən  elektrik enerjisinə    görə    hesablaşmaq    üçün   hesablaşma   elektrik   sayğacı quraşdırılır. Kommunal     mənzildə   elektrik   enerjisi sərfinə görə hesablaşmalar    aparmaq     məqsədi     ilə    hər  bir  məişət   abonenti     üçün     hesablaşma      elektrik       sayğacı       quraşdırılır, həmçinin mənzilin  ümumi  istifadə  yerlərində (dəhlizin, mətbəxin, hamamın  və s.) elektrik enerjisi sərfini  müəyyənləşdirmək üçün ayrıca hesablaşma elektrik sayğacı quraşdırılır.

7.10. Istismarda olan yaşayış binalarında məişət abonentlərinin mənzillərindəki hesablaşma elektrik sayğacları enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən öz vəsaiti hesabına çıxarılaraq, yaşayış binalarının girişində, yaxud pilləkən meydançalarında quraşdırıla bilər. Yeni yaşayış binalarında mənzillər üzrə məişət abonentlərinin hesablaşma elektrik sayğacları yaşayış binalarının girişində, yaxud pilləkən meydançalarında quraşdırılmalıdır. Bu hesablaşma elektrik sayğacları kənardan müdaxilə imkanı olmayan elektrik lövhəsində quraşdırılmalıdır.

7.11. Yaşayış  binalarının  girişində,  yaxud  pilləkən meydançalarında quraşdırılmış mənzillər üzrə hesablaşma elektrik   sayğaclarının, o cümlədən  üzərindəki plombların qorunmasına və işçi vəziyyətdə saxlanılmasına görə enerjitəchizatı müəssisəsi cavabdehlik daşıyır. Enerjitəchizatı  müəssisəsi yaşayış binalarının girişində, yaxud pilləkən meydançalarında quraşdırılmış  mənzillər üzrə hesablaşma elektrik sayğaclarının göstərişlərinə baxış keçirilməsi üçün məişət abonentlərinə şərait yaratmağa borcludur.

Mənzildə, yaxud xüsusi yaşayış evində quraşdırılmış  hesablaşma  elektrik  sayğacının, o cümlədən  üzərindəki  plombların  qorunmasına  və onun işçi  vəziyyətdə  saxlanılmasına  görə  mənzil (xüsusi yaşayış evinin) kirayəçisi  və  ya mülkiyyətçisi  cavabdehlik  daşıyır.

7.12. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi, müstəqil enerji istehsalçısı, enerjitəchizatı müəssisəsi və istehlakçı öz elektrik qurğularında  «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»na uyğun olaraq texniki nəzarət  uçot cihazlarını quraşdırır və istismar edir.

7.13. Hesablaşma elektrik sayğacları elektrik  şəbəkələrinin  balans  mənsubiyyəti  sərhədində   quraşdırılmadığı  hallarda, sərhəddən  elektrik  sayğacının  quraşdırıldığı  yerə  qədər  elektrik  enerjisi  itkiləri (texnoloji  sərfiyyat),  şəbəkənin  göstərilən  hissəsi balansında olan təşkilatın hesabına  aid  edilir.  Elektrik  enerjisinin  itkiləri (texnoloji sərfiyyat), elektrik enerjisinin alqı-satqı   müqaviləsində buraxılacaq  elektrik  enerjisi  göstəricilərində  nəzərə  alınmalıdır.

Hesablaşma elektrik  sayğacları  quraşdırılmış  yerdən  şəbəkənin balans  mənsubiyyəti sərhədinə  qədər  hissəsindəki  elektrik  enerjisi  itkilərinin  (texnoloji  sərfiyyat)  faizi  hesabat  yolu  ilə müvafiq olaraq müqavilə münasibətlərində olan dövlət elektroenergetika müəssisəsi ilə enerjitəchizatı müəssisəsi  arasında, enerjitəchizatı  müəssisəsi ilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında,  enerjitəchizatı müəssisəsi ilə abonent arasında və abonent ilə subabonent arasında   müəyyənləşdirilir  və  elektrik  enerjisinin alqı-satqı  müqaviləsində  göstərilir.

Məişət abonentləri ilə  elektrik enerjisinə görə hesablaşmalar quraşdırıldığı  yerdən asılı olmayaraq, hesablaşma elektrik sayğacının göstərişinə və bu istehlakçı qrupu üçün müəyyən edilmiş tarifə əsasən aparılır. Məişət abonentləri ilə hesablaşmalarda elektrik  enerjisi  itkiləri (texnoloji  sərfiyyat) nəzərə alınmır və ona görə ödəniş tutulmur. 

Subabonentlərə  elektrik  enerjisinin  verilişi  ilə  əlaqədar  əsas  istehlakçının  elektrik  şəbəkəsindəki  elektrik  enerjisi  itkiləri (texnoloji  sərfiyyat), subabonentlərin  hesabına, onların istehlak  paylarına  mütənasib  olaraq aid  edilir.

7.14. Enerjitəchizatı  müəssisəsinin  elektrik  şəbəkəsinə istehlakçının şəbəkəsi  vasitəsilə tranzitlə  elektrik  enerjisi   verildikdə, istehlakçının  enerjitəchizatı  müəssisəsinə  verdiyi elektrik  enerjisinin, istehlakçının   şəbəkəsinə  daxil  olan  bütün  elektrik  enerjisi  miqdarına  olan nisbətinə  mütənasib  olaraq,  istehlakçının   şəbəkəsindəki elektrik  enerjisi  itkisinin (texnoloji  sərfiyyatın)  bir  hissəsi enerjitəchizatı  müəssisəsinə  aid  edilir.

7.15. Hesablaşma  elektrik  sayğaclarının  örtük  qutularında  Azərbaycan Respublikası  Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə  Dövlət Agentliyinin  plombu olmalıdır.

Dövlət elektroenergetika müəssisəsilə enerjitəchizatı  müəssisəsi arasında hesablaşma  elektrik  sayğacının  sıxaclar  kolodkasının  qapağında onu qidalandıran jərəyan və gərginlik transformatorlarının ayrıjılarının intiqallarında, həmçinin uçot jihazına qoşulan naqillərin yığma sıxajlarında, dövlət elektroenergetika müəssisəsinin,  enerjitəchizatı   müəssisəsinin  və    «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin  plombu  olmalıdır.

Müstəqil enerji istehsalçısı ilə dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi arasındakı hesablaşma  elektrik  sayğacının sıxaclar kolodkasının qapağında, onu qidalandıran jərəyan və gərginlik transformatorlarının ayrıjılarının intiqallarında,  həmçinin uçot jihazına qoşulan naqillərin yığma sığajlarında müstəqil enerji istehsalçısının, müvafiq olaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsinin, həmçinin «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin plombu  olmalıdır.

Enerjitəchizatı  müəssisəsilə istehlakçı arasında hesablaşma  elektrik  sayğacının  sıxaclar  kolodkasının  qapağında, onu qidalandıran jərəyan və gərginlik transformatorlarının ayrıjılarının intiqallarında,  həmçinin uçot jihazına qoşulan naqillərin yığma sığaclarında  enerjitəchizatı  müəssisəsinin  plombu  olmalıdır (göstərilən yerlərdə istehlakçı tərəfindən plomb qoyula bilər).

7.16. Hesablaşma  uçot cihazlarının dövlət yoxlanışı Azərbayjan Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Agentliyinin müəyyən etdiyi müddətlərdə aparılmalıdır.

7.17. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi ilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında, dövlət elektroenergetika müəssisəsi ilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı   müəssisəsi ilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı   müəssisəsi ilə abonent arasında və abonent ilə subabonent arasında elektrik  enerjisinin  hesablaşma  uçotunun sxeminin  dəyişdirilməsi, həmçinin uçot cihazlarını  qidalandıran ölçü  transformatorlarının  yerlərinin  dəyişdirilməsi  və  əvəz  olunması müvafiq olaraq elektrik  enerjisinin  alqı-satqı münasibətlərində olan tərəfin rəsmi razılığı  ilə  yerinə  yetirilə bilər.

Təmir  dövründə  elektrik  enerjisinin  uçotu müvafiq olaraq elektrik enerjisinin alqı-satqı münasibətlərində olan tərəflər arasında  razılaşdırılmış  müvəqqəti  sxem  üzrə  aparılır.

8. Elektrik  enerjisindən  (aktiv  və  reaktiv)

istifadəyə  görə  hesablaşmalar

8.1. Dövlət elektroenergetika müəssisəsindən enerjitəchizatı müəssisəsinə, enerjitəchizatı müəssisəsindən abonentə, abonentdən subabonentə elektrik  enerjisinin verilişi  yalnız müvafiq olaraq tərəflər arasında bağlanmış elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinə əsasən və  onlar üçün təyin olunmuş elektrik  enerjisinin tariflərinə uyğun aparılır.

Elektrik enerjisinin qiymətləri (tariflər) «Elektroenergetika haqqında», «Təbii inhisarlar haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanunlarına və digər normativ sənədlərə uyğun olaraq dövlət tərəfindən tənzimlənir.

8.2.  Elektrik  enerjisinə  görə  hesablaşmalar uçot  cihazlarının  hesablaşma  dövründəki  göstərişlərinə  əsasən aparılır.  Bir  qayda olaraq, hesablaşma  dövrü  1 ay  qəbul  olunur. Lazım  gəldikdə, tərəflər elektrik enerjisinə görə  hesablaşma  dövrünü  başqa  müddətlərdə  də  müəyyən  edə  bilərlər, bu halda tərəflər elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müvafiq qeydlər aparmalıdırlar.

8.3. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi ilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında, dövlət elektroenergetika müəssisəsilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı  müəssisəsilə müstəqil enerji istehsalçısı arasında, enerjitəchizatı   müəssisəsilə abonent    arasında    və abonent ilə subabonent arasında  elektrik enerjisinə görə  hesablaşmalar tərəflərin balans mənsubiyyəti sərhədində quraşdırılmış hesablaşma elektrik sayğaclarının göstərişinə (ölçü transformatorları vasitəsi ilə ölçü aparıldıqda onların əmsalları nəzərə alınmaqla)  əsasən aparılır.

Hesablaşma elektrik sayğacı tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti sərhədində quraşdırılmadıqda, hesablaşma elektrik sayğacı  quraşdırıldığı yerdən  balans mənsubiyyəti sərhədinə qədər  elektrik enerjisi itkiləri (texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə müəyyən edilir və həmin elektrik enerjisi itkisi (texnoloji sərfiyyat) hesablaşma elektrik sayğacının göstərişinə əlavə edilir, yaxud çıxılır.  

8.4. Enerjitəchizatı müəssisəsi istehlakçıdan yalnız istifadə olunmuş elektrik enerjisinə  görə ödəniş alır, digər ödənişlərin, o cümlədən bu Qaydaların 3.5-ci bəndinə uyğun olaraq  istehlakçıya məxsus elektrik qurğularına gərginlik verilməsinə görə ödənişin alınmasına  yol verilmir.

8.5. Abonent elektrik enerjisi sərfinə görə subabonentdən aldığı ödənişi elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən olunmuş müddətdə enerjitəchizatı müəssisəsinin hesabına köçürməlidir və abonent tərəfindən bu ödənişin başqa məqsədlər üçün istifadə edilməsinə icazə verilmir.

Abonent ona məxsus elektrik şəbəkəsindən istifadə etdiyinə görə subabonentdən bu şəbəkənin istismarı üzrə işlərin yerinə yetirilməsində iştirakını tələb edə bilər. Abonentin şəbəkəsinin istismarında subabonentin iştirakı onun bu şəbəkəyə daxil olan ümumi elektrik enerjisindəki  payına mütənasib müəyyən edilir. Bu məqsədlə abonent və subabonent arasında müqavilə bağlanılır və  işlər tərəflərin təsdiq etdiyi xərclər smetasına uyğun aparılır. Istismar xərclərinin elektrik enerjisinin tarif qiymətinə əlavə edilməsinə icazə verilmir. 

8.6. Istehlakçının eyni, yaxud ayrı-ayrı ərazilərdəki müxtəlif tarif qruplarına məxsus olan obyektləri üzrə elektrik enerjisinə görə hesablaşmalar onların hər birinin aid olduğu istehlakçı qrupu üçün müəyyən olunmuş tarifə uyğun aparılır.

8.7. Enerjitəchizatı müəssisəsi hesablaşma dövründə aldığı elektrik enerjisinin haqqını, dövlət elektroenergetika müəssisəsinə onlar arasında bağlanmış elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən  edilmiş  müddət  ərzində  ödəməlidir.

Hər hansı bir səbəbdən, o cümlədən hesabında vəsait olmadığından, enerjitəchizatı müəssisəsi təqdim edilmiş elektrik enerjisinə  görə ödəniş sənədi üzrə ödənişi elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən edilmiş müddət  ərzində dövlət elektroenergetika    müəssisəsinin    hesabına       köçürmədikdə,     hər bir gün üçün ödəniş aparılan günədək ödəmə sənədindəki məbləğin 0,01 faiz miqdarında dəbbə (penya) verilməlidir.

Ödəmə sənədində səhv və ya sayğacların göstərişlərində anlaşılmazlıq aşkar olunarsa, enerjitəchizatı müəssisəsi bu barədə dövlət elektroenergetika müəssisəsinə yazılı məlumat verməlidir. Enerjitəchizatı müəssisəsi yazılı məlumat verdikdən sonra dövlət elektroenergetika müəssisəsi on gündən gec olmayaraq hesablaşmanı və lazım   gələrsə   sayğacı   yoxlamalı,   bu yoxlamanın nəticələri haqqında enerjitəchizatı   müəssisəsinə   məlumat  verməlidir.   Sayğacın    yoxlanılması   və   ya   ödəmə   sənədindəki   səhv   haqqında    enerjitəchizatı   müəssisəsinin    məlumat     verməsi,   onu  təqdim  olunan ödəmə  sənədi  üzrə  təyin   olunmuş   müddətdə   ödənişdən   azad   etmir.  Elektrik  enerjisinin  uçotunda  səhv   aşkar   edildikdə, dövlət      elektroenergetika    müəssisəsi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş iddia müddətindən kənara  çıxmamaq şərtilə elektrik sayğaclarının sonuncu dəfə əvəz olunması və ya qoşulma sxeminin yoxlanılması müddətindən sonrakı dövr üçün yenidən hesablaşma aparmalıdır. Əgər sayğac göstəricilərinin xətası Azərbaycan Respublikası  Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Agentliyinin müəyyən etdiyi normalardan artıq deyilsə, onda bu xəta normal sayılır və yenidən hesablaşma aparılması tələb olunmur. Əgər yoxlamanın nəticələrinə görə yenidən hesablaşma aparmaq tələb olunarsa, onda növbəti dövr üçün ödəniş sənədləri yazıldıqda yenidən hesablaşma aparılır.

8.8. Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsiri olmadan, dövlət elektroenergetika müəssisəsilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasındakı hesablaşma   elektrik  sayğacının işi pozulduqda, elektrik  enerjisinə görə hesablaşma tərəflərin  razılığına əsasən uçot pozulana qədər və ya uçot bərpa edildikdən sonrakı dövrün orta gündəlik sərfinə uyğun aparılır. Elektrik  enerjisinin orta gündəlik sərfinə görə hesablaşma dövrü bir aydan artıq olmamalıdır, bu müddət ərzində hesablaşma  elektrik  sayğacının normal işi dövlət elektroenergetika müəssisəsi tərəfindən bərpa olunmalıdır.

Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən dövlət elektroenergetika müəssisəsi ilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasındakı hesablaşma elektrik  sayğacı zədələndikdə (plomb qoparıldıqda, baxış şüşəsi sındırıldıqda və s.), onun qoşulma sxemi pozulduqda dövlət elektroenergetika müəssisəsi bu elektrik  qurğusunun faktiki maksimal yükünə və hesablaşma elektrik sayğacının sonuncu dəfə əvəz olunması və ya qoşulma sxeminin yoxlanması tarixindən işləmə saatlarına görə Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş iddia müddəti daxilində, enerjitəchizatı müəssisəsinə yenidən hesablaşma aparılmalıdır. Hesablaşma elektrik  sayğacının normal işinin bərpa olunması enerjitəchizatı müəssisəsinin  vəsaiti hesabına həyata keçirilir.

8.9. Istehlakçı (məişət abonenti istisna olmaqla) hesablaşma  elektrik  sayğacının  göstərişi  haqqında  məlumat  vermədikdə, hesablaşma  əvvəlki  dövr  üçün  müəyyən olunmuş orta gündəlik  elektrik enerjisi sərfinə uyğun aparılır və orta gündəlik  elektrik  enerjisi  sərfinə uyğun hesablaşma bir hesablaşma  dövründən  artıq  olmamalıdır,  dövr başa  çatdıqdan sonra göstərilən hal davam edərsə elektrik enerjisinin sərfi istehlakçının (məişət abonenti istisna olmaqla) cərəyan qəbuledicilərinin gücünə və işləmə saatlarına uyğun olaraq müəyyənləşdirilir. Bu qayda elektrik sayğaclarının göstərişi haqqında istehlakçı (məişət abonenti istisna olmaqla) məlumat verənədək davam etdirilir və həmin dövr üçün elektrik enerjisinin yenidən hesablaşması aparılmır.

8.10. Istehlakçının (məişət abonenti istisna olmaqla) baş transformatoru enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik veriliş xəttinə bilavasitə qoşulduqda və hesablaşma elektrik sayğacı baş transformatordan sonra orta (alçaq) gərginlik tərəfində quraşdırıldıqda istehlakçı ilə (məişət abonenti istisna olmaqla) elektrik enerjisi sərfinə görə hesablaşmada hər 1 kVts elektrik enerjisinə görə nəzərdə tutulmuş ödənişi müvafiq olaraq ikidolaqlı transformatorlar üçün 1,03 və üçdolaqlı transformatorlar üçün 1,05 yüksəldici əmsala  vurulur. Bu halda   baş transformatordakı elektrik enerjisi itkiləri (texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə müəyyənləşdirilir, hesablaşma elektrik sayğacının göstərişi ilə cəmlənir və həmin elektrik enerjisi itkilərinə (texnoloji  sərfiyyat) görə istehlakçıdan əlavə ödəniş tutulmur.

8.11. Istehlakçının (məişət abonenti istisna olmaqla) baş transformatorunun yüksək tərəfinə onun balansında olan  elektrik veriliş xətti qoşulduqda və  hesablaşma elektrik sayğacı baş transformatorun yüksək və ya orta (alçaq) tərəfində quraşdırıldıqda göstərilən  elektrik veriliş xəttindəki elektrik enerjisi itkiləri (texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə müəyyənləşdirilir, hesablaşma elektrik sayğacının göstərişi ilə cəmlənir və onun dəyəri müəyyən edilmiş tarif üzrə istehlakçı (məişət abonenti istisna olmaqla) tərəfindən ödənilir. 

8.12. Enerjitəchizatı müəssisəsi öz vəsaiti hesabına elektrik enerjisinə  görə hesablaşmada əvvəlcədən ödəmə üsulunu tətbiq edə bilər. Bu halda  elektrik enerjisinə  görə hesablaşma aparmaq üçün əvvəlcədən ödəmə sistemli elektrik sayğaclarından istifadə olunur.

8.13. Elektrik enerjisinə  görə hesablaşmalar enerjitəchizatı  müəssisəsinin abonentə təqdim etdiyi ödəniş sənədlərinə əsasən aparılır. Abonentin subabonenti olduğu hallarda, onun və subabonentlərin sərf etdiyi elektrik enerjisinə  görə bir ödəniş sənədi yazılır.

Subabonent  bilavasitə enerjitəchizatı müəssisəsi ilə elektrik enerjisinə  görə hesablaşmalar apardıqda, onun elektrik enerjisi sərfi tranzit elektrik enerjisi  itkiləri (texnoloji sərfiyyat) nəzərə alınmaqla abonentin sərfindən çıxılmalıdır.

8.14. Istehlakçı (məişət abonenti istisna olmaqla) hesablaşma dövründə ona buraxılmış elektrik enerjisinin haqqını enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən ödəmə sənədi təqdim edildikdən sonra beş bank günü ərzində  ödəməlidir.

Istehlakçı  (məişət abonenti istisna olmaqla) hər hansı             bir səbəbdən, o cümlədən hesabında vəsait olmadığından, istehlakçıya (məişət abonenti istisna olmaqla) təqdim edilmiş   elektrik   enerjisinə    görə    ödəniş   sənədi   üzrə   ödənişi  beş bank   günü     ərzində      enerjitəchizatı müəssisəsinin hesabına köçürmədikdə, hər bir gün üçün ödəniş aparılan günədək ödəmə sənədindəki məbləğin 0,01 faizi miqdarında dəbbə (penya) verilməlidir.

Istehlakçı (məişət abonenti istisna olmaqla) enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən ödəmə sənədi təqdim edildikdən sonra beş bank günü ərzində  ödənişi enerjitəchizatı müəssisəsinin hesabına köçürmədikdə, dəbbə (penya) tutulması hüququndan asılı olmayaraq,  enerjitəchizatı müəssisəsi üç gün əvvəl xəbərdar etməklə, elektrik enerjisi haqqını ödəməyən istehlakçının borc ödənilənədək enerjitəchizatını dayandırmaq hüququna malikdir. Elektrik enerjisi təchizatı dayandırıldığı müddətdə istehlakçıdan dəbbə  (penya) tutulmur.

8.15. Ödəmə sənədində səhv və ya sayğacların göstərişlərində anlaşılmazlıq aşkar olunarsa istehlakçı, o cümlədən məişət abonenti bu barədə enerjitəchizatı müəssisəsinə yazılı məlumat verməlidir. Istehlakçı, o cümlədən məişət abonenti yazılı məlumat verdikdən sonra enerjitəchizatı müəssisəsi on gündən gec olmayaraq hesablaşmanı, lazım gələrsə sayğacı yoxlamalı və bu yoxlamanın nəticələri haqqında ona məlumat verməlidir. Sayğacın  yoxlanılması  və ya ödəmə sənədindəki səhv haqqında istehlakçının, o cümlədən məişət abonentinin məlumat verməsi, onu təqdim olunan ödəmə sənədi üzrə müəyyən olunmuş müddətdə ödənişdən azad etmir. Elektrik enerjisinin uçotunda səhv aşkar edildikdə, enerjitəchizatı müəssisəsi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş iddia müddətindən kənara  çıxmamaq şərti ilə elektrik sayğaclarının sonuncu dəfə əvəz olunması və ya qoşulma sxeminin yoxlanılması müddətindən sonrakı dövr üçün yenidən hesablaşma aparmalıdır. Əgər sayğac göstəricilərinin xətası Azərbaycan Respublikası  Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Agentliyinin müəyyən etdiyi normalardan artıq deyilsə, onda bu xəta normal sayılır və yenidən hesablaşma aparılması tələb olunmur. Əgər yoxlamanın nəticələrinə görə yenidən hesablaşma aparmaq tələb olunarsa, onda növbəti dövr üçün ödəniş sənədləri yazıldıqda yenidən hesablaşma aparılır.

8.16. Istehlakçının, o cümlədən məişət abonentinin təqsiri olmadan uçot müvəqqəti pozulduqda, elektrik enerjisi sərfinin hesabatı enerjitəchizatı müəssisəsinin və istehlakçının razılığına əsasən uçot pozulana qədər və ya ucot bərpa  edildikdən sonrakı dövrün orta gündəlik sərfinə uyğun aparılır. Elektrik enerjisinin orta  gündəlik sərfinə görə hesablaşma dövrü bir aydan artıq olmamalıdır, bu müddət ərzində hesablaşma elektrik sayğaclarının normal işi enerjitəchizatı  müəssisəsi tərəfindən  bərpa olunmalıdır.

8.17. Istehlakçının (məişət abonenti istisna olmaqla)  təqsirindən hesablaşma uçot  cihazları zədələndikdə (plomb qoparıldıqda, baxış şüşəsi sındırıldıqda və s.), uçot cihazlarının qoşulma sxemləri pozulduqda, uçot cihazlarından  kənar özbaşına yük qoşulduqda enerjitəchizat müəssisəsi onu elektrik şəbəkəsindən açmalı, elektrikqəbuledicilərinin qoyulmuş gücü və hesablaşma elektrik sayğaclarının sonuncu dəfə əvəz olunması və ya qoşulma sxeminin yoxlanması tarixindən istehlakçının (məişət abonenti istisna olmaqla)  işləmə saatlarına görə Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş iddia müddəti daxilində yenidən hesablaşma aparılmalıdır. Yenidən hesablaşmaya görə əlavə ödənişin verilməsi istehlakçıya aşkar edilmiş pozuntu  aradan qaldırılmadan təkrarən elektrik şəbəkəsinə qoşulmaq hüququ vermir.

8.18. Istehlakçı, o cümlədən məişət abonenti tutduğu ərazidən, binadan köçdükdə, öz fəaliyyətini dayandırdıqda və ya ləğv edildikdə  o, on gün əvvəl enerjitəchizatı müəssisəsinə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinin ləğv olunması barədə müraciət etməli və sonuncu günə qədər istifadə etdiyi elektrik enerjisinin  haqqını ödəməlidir. Yeni istehlakçının, o cümlədən məişət abonentinin elektrik şəbəkəsinə qoşulması və sənədləşdirilməsi bu  Qaydalara uyğun aparılır.

8.19. Istehlakçı elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsindəki  enerji sərfinin göstəricilərini artırmaq və ya azaltmaq istədikdə, o bu barədə enerjitəchizatı müəssisəsinə  bir ay əvvəl müraciət etməlidir. Enerjitəchizatı müəssisəsi istehlakçının müraciətinə on gün ərzində baxır və razılıq verdikdə elektrik enerjisinin alqı-satqı  müqaviləsində uyğun dəyişikliklər edir.

8.20. Yaşayış binasının mülkiyyətçisi və ya mənzil kommunal təşkilatı binanın ümumi ehtiyacları və texniki məqsədlərə (həyətin, küçənin, pilləkənlərin işıqlandırılması, nasosxanalar, liftlər və s.) sərf  olunan elektrik enerjisinə görə enerjitəchizatı müəssisəsi ilə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi bağlayır.

Yaşayış binasının mənzil kirayəçisi, yaxud mülkiyyətçisi ilə, həmçinin xüsusi yaşayış evinin mülkiyyətçisi (məişət abonenti) ilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi bağlanılır, enerjitəchizatı müəssisəsi onların adına şəxsi hesab açır və hər birinə istifadə etdikləri elektrik enerjisinə görə ödəniş  sənədini  müstəqil halda yazmaq üçün qəbzlər  və bildiriş blankları olan  hesablaşma kitabçalarını verir ( özünə xidmət üsulu).

8.21. Elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsini, şəxsi hesabın digər məişət abonentinin adına keçirilməsi onların müraciətlərinə  əsasən enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən beş gün ərzində baxılır və həll edilir.

Elektrik şəbəkəsinə əvvəllər qoşulmuş yaşayış binasındakı mənzilə yeni kirayəçi, yaxud mülkiyyətçi və ya xüsusi yaşayış evinə yeni mülkiyyətçi köçdükdə, həmin məişət abonenti ilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasında beş gün müddətində elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi bağlanılmalıdır  və enerjitəchizatı müəssisəsi onun adına şəxsi hesab açır və  istifadə edilən elektrik enerjisinə görə ödəniş  sənədini  müstəqil halda yazmaq üçün qəbzlər  və bildiriş blankları olan  hesablaşma kitabçasını verir ( özünə xidmət üsulu).

8.22. Məişət abonenti mənzildən və ya xüsusi yaşayış evindən  köçərkən, həmin mənzilin və ya xüsusi yaşayış evinin yeni mülkiyyətçisi, yaxud kirayəçisi ondan köçdüyü günə qədər istifadə etdiyi elektrik enerjisinin haqqının ödənilməsi və elektrik enerjisi sərfinə görə borcunun olmaması  barədə enerjitəchizatı müəssisəsinin arayışını tələb etməlidir.

8.23. Məişət abonenti mənzildən  köçdükdən sonra, yeni sakin mənzilə köçənə qədər, mənzildə quraşdırılmış hesablaşma  elektrik sayğacının qorunmasına və işçi vəziyyətdə saxlanmasına görə yaşayış binasının mülkiyyətçisi və ya mənzil istismar təşkilatı cavabdehlik daşıyır.

8.24. Yaşayış və digər binaların mülkiyyətçisi  binalardakı sahələri müəssisə və təşkilatlara icarəyə verdikdə, icarədara məxsus elektrik qurğularının və avadanlıqların elektrik şəbəkəsinə qoşulması bu Qaydaların tələblərinə uyğun aparılır. Icarədar sahədən istifadəyə görə bina mülkiyyətçisi ilə müqavilə bağladıqdan sonra icarəyə götürdüyü sahənin  elektrik şəbəkəsinə qoşulması üçün beş gün müddətində enerjitəchizatı müəssisəsinə müraciət etməlidir.

8.25. Yaşayış binasının mülkiyyətçisi və ya mənzil istismar təşkilatı binanın ümumi ehtiyacları və texniki məqsədlər (həyətin, küçənin, pilləkənlərin işıqlandırılması, nasosxanalar, liftlər və s.) üçün sərf etdiyi elektrik enerjisinə görə şəbəkənin balans mənsubiyyəti sərhəd nöqtəsində quraşdırılmış hesablaşma elektrik sayğacı vasitəsilə,   bu qrup  istehlakçılar  üçün  müəyyən edilmiş  tarif  üzrə enerjitəchizatı müəssisəsi ilə hesablaşır.

8.26. Məişət  abonentləri ilə elektrik enerjisinə  görə  hesablaşmalar  özünəxidmət  üsuluna,  əvvəlcədən  ödəmə üsuluna  və  ya  enerjitəchizatı  müəssisəsinin  səlahiyyətli nümayəndələri  tərəfindən  yazılmış  ödəmə  sənədlərinə  əsasən  aparılır.

8.27. Özünəxidmət üsulu tətbiq edildikdə xüsusi  hesablaşma   kitabçasında  enerjitəchizatı  müəssisəsinin  göstərdiyi hesablaşma dövründə sayğacının göstərişinin qeyd edilməsi və elektrik  enerjisi sərfinə görə ödəniş sənədinin yazılması məişət abonentinin özü  tərəfindən  aparılır (6 nömrəli əlavə).

8.28. Məişət abonenti özünəxidmət üsuluna keçmədiyi halda, hesablaşma  sayğacının göstərişinin  qeyd edilməsi və elektrik  enerjisi sərfinə görə ödəniş sənədinin yazılması enerjitəchizatı  müəssisəsinin  səlahiyyətli nümayəndələri  tərəfindən  yerinə  yetirilir (7 nömrəli əlavə). Səlahiyyətli nümayəndələr  mənzilə  gələrkən  sakinlərin  tələbi  ilə  xidməti  vəsiqələrini  təqdim etməyə  borcludurlar. Məişət abonenti  mənzilində  olmadıqda  ödəniş  sənədi  bildiriş, qəbz, onunla  birgə  yaşayan  başqa  sakinə  təqdim edilir.

8.29. Kommunal  mənzildə  hesablaşma  dövründə  ümumi  yerlərdə (dəhlizdə, mətbəxdə, sanitar qovşaqda və s.)  sərf  olunan  elektrik  enerjisinin  miqdarı,  ayrı-ayrı  məişət  abonentləri    arasında  faktiki  yaşayan  sakinlərin  sayı  üzrə  bölünür.

8.30. Özünəxidmət üsulu tətbiq edildikdə,  hesablaşma   kitabçasında  müəyyən olunmuş gündən, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsinin səlahiyyətli nümayəndələri tərəfindən elektrik  enerjisinə  görə  ödəniş  sənədi təqdim  edildiyi  gündən  sonra,  məişət  abonenti  on  gün  müddətində  poçt  və  ya  bank  şöbələri  vasitəsi  ilə  elektrik  enerjisinin  haqqını  ödəməlidir.  Müstəsna  hallarda  yaxınlıqda  poçt və  ya  bank şöbəsi  olmadıqda,  kənd  yerlərində  məişət abonentlərindən elektrik  enerjisinə  görə  ödənişin  yığılması  müqavilə  əsasında  enerjitəchizatı  müəssisəsinin  işçiləri  tərəfindən  aparıla  bilər.

8.31.  Məişət  abonenti  müəyyən  olunmuş gündən sonra on gün müddətində  ödəniş  sənədi  üzrə  sərf  etdiyi  elektrik  enerjisinin  haqqını  ödəmədikdə, sonrakı  hər  bir  gün  üçün  ödəniş  aparılan  günədək, ödəniş  sənədindəki  məbləğin  0,01 faizi  miqdarında  dəbbə (penya)  verməlidir. Məişət  abonenti bundan sonrakı iyirmi gün müddətində  ödəniş  sənədi  üzrə  elektrik  enerjisinin  haqqını  ödəmədikdə dəbbə (penya) tutulması hüququndan asılı olmayaraq, enerjitəchizatı  müəssisəsi üç gün əvvəl xəbərdar etməklə onu enerjiyə  görə  borc ödənilənədək elektrik şəbəkəsindən aça bilər. Elektrik şəbəkəsindən açıldığı  müddətdə məişət abonentindən dəbbə (penya)   tutulmur.

8.32. Məişət  abonenti (mənzillər üzrə hesablaşma elektrik sayğacı yaşayış binasının girişində, yaxud pilləkən meydançasında quraşdırılmış məişət abonenti istisna olmaqla) tərəfindən hesablaşma elektrik sayğaclarının qoşulma sxeminin dəyişdirilməsi, sayğacın baxış şüşəsinin sındırılması, plombunun qırılması,  sayğacın  diskinin  süni  şəkildə  dayandırılması  və  elektrik  enerjisindən  istifadə  göstərişini  azaltmaq  məqsədi  ilə  edilmiş digər pozuntulara yol verildiyi aşkar edildikdə,  enerjitəchizatı müəssisəsi onu şəbəkədən açmalı və hesablaşma elektrik sayğacının sonuncu dəfə əvəz olunması və ya qoşulma sxeminin yoxlanması tarixindən sonrakı müddət üçün, ancaq Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş iddia  müddəti  daxilində elektrik  enerjisindən  istifadəyə  görə  yenidən hesablaşma aparmağa borcludur. Məişət abonenti (mənzillər üzrə hesablaşma elektrik sayğacı yaşayış binasının girişində, yaxud pilləkən meydançasında quraşdırılmış məişət abonenti istisna olmaqla) tərəfindən göstərilən pozuntulara yol verildikdə,  elektrik enerjisindən istifadəyə görə yenidən hesablaşma aşağıdakı kimi aparılır:

a) məişət abonentində şəbəkəyə bilavasitə qoşulan elektrik sayğacı quraşdırıldıqda, sayğacın nominal cərəyanı, gərginlik və sutkanın 24 saatı ərzində elektrik enerjisindən istifadə edildiyi nəzərə alınmaqla  hesabat aparılır; 

b)  məişət abonentində ölçü transformatoru vasitəsi ilə elektrik sayğacı quraşdırıldıqda, cərəyan transformatorunun yüksək tərəfindəki nominal cərəyanı, gərginlik və sutkanın 24 saatı ərzində elektrik enerjisindən istifadə edildiyi nəzərə alınmaqla  hesabat aparılır.

Məişət  abonenti hesablaşma elektrik sayğacından kənar elektrik  xətti  çəkmişdirsə,  yaxud  elektrik  sayğacının  göstərişini  təhrif  etmək  üçün  qurğu  quraşdırmışdırsa, həmçinin mənzildə quraşdırılmış hesablaşma elektrik sayğacını zədələyərək onu sıradan çıxarmışdırsa və ya sayğacı sxemdən çıxarmışdırsa enerjitəchizatı  müəssisəsi  onu şəbəkədən açmalı və hesablaşma elektrik sayğacının sonuncu dəfə əvəz olunması və ya qoşulma sxeminin yoxlanması tarixindən sonrakı müddət üçün ancaq  Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş iddia  müddəti  daxilində elektrik  enerjisinə  görə yenidən hesablaşma aparmağa borcludur. Məişət abonenti tərəfindən göstərilən pozuntulara yol verildikdə,  elektrik enerjisindən istifadəyə görə yenidən hesablaşma məişət abonentini  qidalandıran elektrik naqilin cərəyan yükünü,  gərginlik və sutkanın 24 saatı ərzində elektrik enerjisindən istifadə edildiyi nəzərə alınmaqla  hesabat aparılır.

8.33. Məişət abonenti tərəfindən elektrik  enerjisindən  istifadədə pozuntuya yol  verildiyi  aşkar edildikdə,  enerjitəchizatı  müəssisəsinin  nümayəndəsi onun və iki nəfər hal şahidinin  iştirakı  ilə  akt  tərtib  edir  və aktın bir nüsxəsini  məişət abonentinə verir. Akt enerjitəchizatı  müəssisəsinin nümayəndəsi, məişət abonenti və iki nəfər hal şahidi tərəfindən imzalanmalıdır. Məişət abonenti  aktı imzalamaqdan imtina etdikdə bu barədə  aktda müvafiq qeyd aparılır. Məişət abonenti  izahatlar və aktın məzmunu barəsində öz mülahizələrini təqdim etmək, habelə aktı imzalamaqdan imtina etməsinin səbəblərini göstərmək hüququna malikdir, bu izahatlar və mülahizələr akta əlavə olunur.

Aktın  əsasında  enerjitəchizatı  müəssisəsi  qeydə  alınmamış  elektrik  enerjisinin  miqdarını  müəyyən edir  və məişət  abonentinə  əlavə  ödəniş  sənədi  yazır. Enerjitəchizatı  müəssisəsinin  qərarına  məişət  abonentinin  etiraz  ərizəsi  verməsi  onu  qoyulmuş  müddətdə  ödəniş  sənədi  üzrə  elektrik  enerjisinin  haqqını  ödəməkdən  azad  etmir.  Məişət  abonenti  on gün  müddətində  əlavə  ödəniş  sənədi  üzrə  elektrik  enerjisi  haqqını  ödəmədikdə, enerjitəchizatı  müəssisəsi bu Qaydaların 8.31-ci bəndinə uyğun olaraq onu elektrik şəbəkəsindən aça bilər. Tərəflər  iddia ilə  məhkəməyə müraciət edə bilərlər.

8.34. Enerjitəchizatı  müəssisəsinin  səlahiyyətli  nümayəndələri  istehlakçının, o cümlədən məişət abonentinin hesablaşma elektrik sayğacına baxış  keçirmək və göstərişini yazmaq üçün elektrik  sayğacı quraşdırılmış yerə maneəsiz buraxılmalıdırlar.  Enerjitəchizatı müəssisəsinin səlahiyyətli nümayəndələri  istehlakçının, o cümlədən məişət abonentinin tələbi  ilə xidməti vəsiqəni təqdim etməyə borcludurlar.

Hesablaşma elektrik sayğacına baxış keçirilməsi və göstərişinin yazılması üçün enerjitəchizatı müəssisəsinin səlahiyyətli nümayəndələri istehlakçı (məişət abonenti istisna olmaqla) tərəfindən elektrik sayğacının quraşdırıldığı yerə buraxılmadıqda, enerjitəchizatı müəssisəsi üç gün əvvəl xəbərdar etməklə istehlakçının (məişət abonenti istisna olmaqla) elektrik enerjisi təchizatını dayandıra bilər.

Hesablaşma elektrik sayğacına baxış keçirilməsi və göstərişinin yazılması üçün enerjitəchizatı müəssisəsinin səlahiyyətli nümayəndələri məişət abonenti tərəfindən iki hesablaşma dövrü müddətində  elektrik sayğacının quraşdırıldığı yerə buraxılmadıqda, onlar  məişət abonentinə bununla əlaqədar rəsmi bildiriş  verirlər. Sonrakı dövr  başa çatdıqda  bu hal  davam edərsə enerjitəchizatı  müəssisəsi üç gün əvvəl xəbərdar etməklə məişət abonentinin elektrik enerjisi təchizatını dayandıra bilər.

8.35. Enerjitəchizatının subyektləri arasında elektrik enerjisindən istifadədə və ya elektroenergetika sahəsində digər mübahisəli məsələlərə tərəflərdən birinin müraciətinə əsasən «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi səlahiyyəti çərçivəsində baxıb, rəy verə bilər.

Enerjitəchizatının  subyektləri (dövlət elektroenergetika müəssisəsi, müstəqil enerji istehsalçıları, enerjitəchizatı müəssisələri, istehlakçılar, o cümlədən məişət abonentləri) arasında bütün mübahisəli məsələlərlə əlaqədar tərəflər bilavasitə məhkəməyə müraciət edə bilərlər.

9. Istehlakçıların məsuliyyəti və onlara elektrik

enerjisi verilişinin dayandırılması şərtləri

9.1. Istehlakçı sərəncamındakı  elektrik  qurğularının  texniki  vəziyyətinə,  təhlükəsizlik  texnikası qaydalarına  əməl  olunmasına  və  düzgün  istismarına,  elektrik  enerjisindən  səmərəli  istifadəsinə, elektrik  enerjisi  sərfi  üzrə  müqavilə  göstəricilərinin və  rejimlərin  yerinə  yetirilməsinə,  sərf  edilmiş  elektrik  enerjisi  haqqının  vaxtında  ödənilməsinə,  elektrik  enerjisinin  keyfiyyətinin  təmin  olunmasına  və  mövcud  qaydalara  uyğun olaraq  operativ  intizama  riayət  edilməsinə, həmçinin  «Dövlət Enerjinəzarət»  Idarəsinin nümayəndələrinin  tələbnamələrinin vaxtında icra olunmasına  görə  məsuliyyət  daşıyır.

9.2.  «Elektrik  qurğularının texniki  istismar  qaydaları»nda  və  «Elektrik  qurğularının  istismarında  təhlükəsizlik  texnikası  qaydaları»nda  nəzərə  alınmamış xüsusi  istehsalat şəraitində elektrik  qurğuları istismar edildikdə  (yeraltı  partlayış  təhlükəli  istehsalatda,  elektrikdartıcı  qurğular  və  s.)  istehlakçı  bu  cür  elektrik  qurğularının  istismarı  və  onlara  təhlükəsiz  xidmət  üzrə  təlimatlara  malik  olmalıdır.

9.3.  Elektrik  qurğularının  etibarlı  və  təhlükəsiz  istismarını  və  elektrik  enerjisindən  qənaətlə  istifadə  olunmasını  təmin  etmək  üçün  istehlakçı,  o cümlədən subabonent aşağıdakıları  yerinə yetirməlidir:

9.3.1.  ona  məxsus  olan  elektrik  qurğularının  və  mühafizə  vasitələrinin  texniki  vəziyyətini  yoxlamağa,  profilaktik  sınaqlar  keçirməyə  və  təmir  etməyə, həmçinin  mövcud  qaydalarla  və  normalarla  müəyyən  edilmiş  həcmlərdə  və  müddətlərdə  paylayıcı  qurğuları, transformatorları  və  onların  yerləşdiyi  tikililəri  təmir  etməyə;

9.3.2.  qəza  zamanı  enerjisistemdə  yük  çıxarıldıqda  məsul  yükləri  ayıraraq ehtiyatlandırılmış  xarici  təchizat  elektrik  xətlərinə  qoşmaqla  texnoloji  və  qəza  bronlarının  tələbatını  təmin  etmək  üçün  elektrik  təchizatı  sxemini  təkmilləşdirməyə;

9.3.3.  enerjitəchizatı  müəssisəsi  tərəfindən  rele  mühafizələrinə, avtomat  və qoruyucu qurğulara qoyulmuş işləmə hədlərinə (ustavka) riayət etməyə, ehtiyatın  avtomatik qoşulması qurğularının  quraşdırılmasını enerjitəchizatı   müəssisəsilə   razılaşdırmağa, onlarda müəyyən olunmuş müddətlərdə profilaktik sınaq və sazlama işlərini aparmağa;

9.3.4. enerjitəchizatı müəssisəsinin və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin tələbinə əsasən istehlakçının elektrik qurğularının işi ilə müəyyənləşdirilən elektrik enerjisinin keyfiyyətinə fasiləsiz, vaxtaşırı və epizodik nəzarət etməyə, balans mənsubiyyəti sərhədində və  şəbəkəsində elektrik enerjisinin keyfiyyət göstəricilərini qüvvədə olan standartların tələblərinə uyğun saxlamağa;

9.3.5. «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»nın tələblərinə uyğun olaraq, elektrik enerjisi istehlakının texniki-nəzarət uçotunu təşkil və istismar etməyə;

9.3.6. elektrik qurğularına xidmət üçün ixtisaslı elektrotexniki heyətlə təmin etməyə, elektrik qurğularına xidmət edən heyəti öyrətməyə, təlimatlandırmağa və onları avadanlıqlaşdırılmış iş yeri ilə, mühafizə vasitələri ilə, alətlərlə, lazımi materiallarla və təlimatlarla təmin etməyə;

9.3.7. qəzaya və yanğına qarşı təhlükəsizlik texnikası üzrə tədbirləri həyata keçirməyə;

9.3.8. elektrik enerjisi istehlakı  rejimlərinə, elektrik enerjisinin səmərəli və qənaət ilə istifadəsinə, elektrik təsərrüfatının texniki vəziyyətinə və səlahiyyəti daxilində  digər məsələlərə nəzarət etmək üçün «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin (onların xidməti vəsiqələri  əsasında) günün istənilən vaxtı maneəsiz  elektrik qurğularına buraxılmasını təmin etməyə;

9.3.9. elektrik enerjisindən səmərəli  istifadə olunmasında, elektrik qurğularının layihələndirilməsində, tikintisində, yenidən qurulmasında, təmirində, həmçinin onların istismarında  texniki istismar qaydalarının, təhlükəsizlik texnikası qaydalarının, elektrik qurğularının quraşdırılması qaydalarının  və digər normatıv sənədlərin  tələblərinə əməl olunmasında aşkar edilmiş pozuntu və çatışmazlıqların aradan qaldırılması haqqında «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin rəsmi tələbnamələrini müəyyən olunmuş müddətlərdə yerinə yetirməyə.

9.4. Istehlakçı hesablaşma  elektrik sayğaclarındakı bütün nasazlıqlar və onun qoşulma sxeminin pozulması, həmçinin tikililərində  və ya ərazisində yerləşən enerjitəchizatı müəssisəsinə məxsus elektrik qurğularında və  avadanlıqlardakı nasazlıqlar haqqında enerjitəchizatı müəssisəsinə məlumat verməlidir.

9.5. Istehlakçının elektrik verilişi xətlərindən, paylayıcı qurğularından və transformator yarımstansiyalarından enerjitəchizatı  müəssisəsinin  başqa  istehlakçılarına tranzitlə elektrik enerjisi  ötürüldükdə, onların təmirə çıxarılması, həmçinin göstərilən elektrik qurğularının təmirdən sonra şəbəkəyə  qoşulması yalnız enerjitəchizatı müəssisəsinin icazəsi ilə yerinə yetirilir.

9.6. Istehlakçı «Gərginliyi 1000 voltadək olan elektrik şəbəkələrinin mühafizəsi qaydaları»na və «Gərginliyi 1000 voltdan çox  olan elektrik şəbəkələrinin mühafizəsi qaydaları»na əsasən ona məxsus elektrik qurğularının qorunmasını, onlara sərbəst keçməyi və yanaşmağı təmin etməli, həmçinin kabel və hava elektrik verilişi xətlərinin mühafizə zonalarında hər hansı bir obyektin tikintisinə, materialların     yığılmasına,     kabel     və     hava     elektrik     verilişi xətləri mənsub olan təşkilatın icazəsi olmadan torpaq və tikinti işlərinin aparılmasına yol verməməlidir.

 9.7. Istehlakçı  ərazisindəki yarımstansiyaların enerjitəchizatı müəssisəsinə aid tranzit hissəsində operativ əməliyyatlar, şəbəkədə tikinti və təmir işləri aparmaq üçün enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrotexniki heyətinin bu qurğulara buraxılmasını təmin etməyə borcludur. Işlər başa çatdıqda enerjitəchizatı müəssisəsi öz hesabına işlər aparılmış əraziləri və tikililəri lazımi vəziyyətə gətirməyə borcludur.

9.8. Istehlakçı (məişət abonenti istisna olmaqla) aşağıdakı məlumat və hesabatları təqdim etməyə borcludur:

9.8.1. hesabat vermə qaydalarına uyğun olaraq, təsdiq olunmuş formalarla müəyyən edilmiş müddətlərdə elektrik enerjisinin sərfi, elektrik enerjisinin sərfi normalarının yerinə yetirilməsi və başqa göstəricilər haqqında enerjitəchizatı müəssisəsinə və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinə hesabat verməyə;

9.8.2. enerjitəchizatı müəssisəsinin və ya «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin tələbilə, enerjitəchizatı müəssisəsindən alınmış, subabonentlərə ötürülmüş elektrik enerjisinin miqdarını hesablayan elektrik sayğaclarının (uçot sistemlərinin) göstərişlərinin hər bir hesablaşma dövrünün sonuncu günündə 24 saatlıq qeydiyyatını aparmağa, nəticələri barədə enerjitəchizatı müəssisəsinə və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinə  məlumat  verməyə;

9.8.3. ildə  iki dəfədən az olmayaraq, xarakterik yay və qış iş günlərində, aktiv və reaktiv elektrik enerjisinin  sərfi qrafiklərini enerjitəchizat müəssisəsinə  və  «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinə  təqdim etməyə;

9.8.4. enerjitəchizatı müəssisəsinə gələn il üçün elektrik enerjisinin sərfi üzrə sifarişlər verməyə;

9.8.5. «Dövlət Enerjinəzarət»  Idarəsinin və enerjitəchizatı müəssisəsinin rəsmi tələbi ilə aktiv və reaktiv elektrik enerjisinin gündəlik və aylıq sərfini, enerjisistemin maksimal və minimal yük saatlarında  hər 30 dəqiqədən bir  aktiv və reaktiv  elektrik  enerjisi sərfini hesablamağa və məlumat verməyə.

Elektrik enerjisinin gündəlik sərfinin və faktiki yüklərin (aktiv və reaktiv) qeydiyyatı nömrələnmiş və qaytanlanmış jurnalda aparılmalıdır.

9.9. Istehlakçı qidalandırıcı elektrik veriliş xətlərinin açılması, elektrik qurğularının və avadanlığın zədələnməsi ilə əlaqədar baş vermiş qəzalar, yanğınlar, həmçinin elektrik cərəyanının  təsirindən insanların xəsarət alması haqqında «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinə məlumat verməlidir.

9.10. Istehlakçı sərf etdiyi  elektrik enerjisinin haqqının vaxtında, müəyyən edilmiş tarif qiymətinə uyğun  tam həcmdə ödənilməsini təmin etməlidir.

9.11. Istehlakçıya  elektrik  enerjisinin  verilişi  və  fasilələr  elektrik  enerjisinin alqı-satqı  müqaviləsinə  əsasən və onun enerjitəchizatı   etibarlığının  kateqoriyasına  uyğun  həyata  keçirilir.

Elektrik  enerjisi  istehlakının  məhdudlaşdırılması, həmçinin  istehlakçının  yük  qrafikinin  tənzimlənməsi  üzrə  tədbirlər  bu  Qaydalara və müvafiq təlimata uyğun  həyata  keçirilir.

9.12. «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsi üç gün əvvəl rəsmi  xəbərdar  etməklə,  aşağıdakı  hallarda istehlakçıya  elektrik  enerjisi  verilişini  tam, yaxud qismən dayandırılmasını enerjitəchizatı müəssisəsindən və (və ya) əsas istehlakçıdan  tələb  etmək  hüququna  malikdir:

9.12.1. istehlakçının  elektrik  qurğularının  qeyri-kafi  vəziyyəti  qəza, yanğınların  baş  verməsinə, elektrotexniki  heyətin, əhalinin həyatı  üçün təhlükə yaratdıqda; 

9.12.2.  müəyyən  edilmiş  elektrik  enerjisi  sərfi  rejimlərini  pozduqda;

9.12.3. elektrik  enerjisindən  israfçılıqla və səmərəsiz istifadə  etdikdə;

9.12.4. enerjitəchizatı müəssisəsinin və  ya digər  istehlakçının  elektrik şəbəkəsinə özbaşına elektrikqəbulediciləri qoşduqda, elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyənləşdirilmiş göstəricilərdən  artıq  şəbəkəyə  güc  qoşduqda;

9.12.5.  elektrikqəbulediciləri  sayğacdan  kənar  elektrik  şəbəkəsinə  qoşduqda  və  ya  elektrik  enerjisi  uçotunun  sxemini  pozduqda;

9.12.6. elektrik  qurğularına  xidmət  üçün   elektrotexniki  heyət  olmadıqda;

9.12.7. istehlakçının  təqsirindən  enerjitəchizatı  müəssisəsinin  və  ya  başqa  istehlakçıların  elektrik  qurğularının  normal  fəaliyyətini  pozan  göstəricilərə  qədər  elektrik  enerjisinin  keyfiyyətini  aşağı  saldıqda;

9.12.8.  elektrik  qurğularındakı pozuntu və çatışmazlıqların aradan qaldırılması haqqında «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin tələbləri vaxtında yerinə  yetirilmədikdə;

9.12.9. istehlakçının (məişət abonenti istisna olmaqla)  elektrik  qurğularına  və  ya  elektrik enerjisinin  uçot  cihazlarına  «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələri  buraxılmadıqda.

9.13. Enerjitəchizatı  müəssisəsi üç gün əvvəl rəsmi xəbərdar  etməklə  aşağıdakı  hallarda   istehlakçıya  elektrik  enerjisi  verilişini  tam  və  ya  qismən  dayandırmaq  hüququna  malikdir:

9.13.1. elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsindəki  göstəriciləri  aşdıqda  və  ya  müəyyən  edilmiş  elektrik  enerjisi  sərfi  rejimlərini  pozduqda;

9.13.2. enerjitəchizatı  müəssisəsinin  elektrik  şəbəkəsinə özbaşına elektrikqəbulediciləri qoşduqda  və ya elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyənləşdirilmiş  göstəricilərdən  artıq  şəbəkəyə  güc  qoşduqda;

9.13.3. istehlakçının  təqsirindən, enerjitəchizatı  müəssisəsinin  və ya başqa istehlakçıların elektrik qurğularının  normal  fəaliyyətini  pozan  göstəricilərə  qədər elektrik  enerjisinin  keyfiyyətini  aşağı  saldıqda;

9.13.4. elektrikqəbulediciləri  sayğacdan  kənar  elektrik  şəbəkəsinə  qoşduqda  və  ya  elektrik  enerjisinin  uçotunun  sxemi  pozulduqda;

9.13.5. müəyyən edilmiş  müddətlərdə  ödəniş  sənədləri  üzrə  sərf  edilmiş  elektrik  enerjisinin  haqqını  ödəmədikdə;

9.13.6. istehlakçının (məişət abonenti istisna olmaqla) hesablaşma  elektrik  sayğacına baxış keçirmək və göstərişini yazmaq  üçün enerjitəchizatı müəssisəsinin səlahiyyətli  nümayəndələri  buraxılmadıqda.

Qeyd. Məişət abonenti  hesablaşma  elektrik  sayğacına baxış keçirmək və göstərişini yazmaq  üçün enerjitəchizatı müəssisəsinin səlahiyyətli  nümayəndələrini  buraxmadıqda bu Qaydaların 8.34-cü bəndinə uyğun olaraq onun elektrik enerjisi təchizatı dayandırıla bilər.

            9.14. Ehtiyat qida  mənbəyi olmadıqda, plan  üzrə təmir işlərinin  aparılması və yeni elektrik qurğularının qoşulması üçün istehlakçının  elektrik şəbəkəsindən açılmasının  sayı  və müddəti  enerjitəchizatı  müəssisəsi ilə istehlakçı arasındakı elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyənləşdirilir. Bu məqsədlər üçün elektrik enerjisi  verilişində fasilələrin dəqiq tarixini  (sutkanı və  saatını) razılaşdırmaq  üçün enerjitəchizatı   müəssisəsi  üç sutka əvvəl  istehlakçını nəzərdə  tutulmuş  açılma  haqqında  xəbərdar  etməlidir. 

            Istehlakçı  xəbərdarlıq  aldıqdan sonra bir sutka müddətində elektrik enerjisi verilişində  fasilələrin  vaxtını  razılaşdırmadıqda, enerjitəchizatı   müəssisəsi  bu  vaxtı  özü  müəyyən edə bilər. Elektrik enerjisinin  fasilələri imkan daxilində istehlakçının iş vaxtından kənar vaxtlarda, onu açılmaya qədər 24 saat əvvəl xəbərdar  etməklə aparılmalıdır.

            9.15.  Qəzaların qarşısının alınması  və  ya  ləğv  edilməsi  üçün təxirəsalınmaz tədbirlərin görülməsi məqsədilə sonradan istehlakçıya açılmanın səbəbləri haqqında məlumat verməklə, enerjitəchizatı  müəssisəsi  istehlakçının (açılması insan həyatı üçün təhlükə yaradan, partlayışa, yanğına, məhsulun kütləvi zay olmasına, mürəkkəb texnoloji proseslərin pozulmasına və s. səbəb ola bilən elektrik qurğuları istisna olmaqla) elektrik qurğularını elektrik şəbəkəsindən açmaq hüququna  malikdir.

            9.16. Istehlakçı, müvafiq təlimata uyğun olaraq enerjisistemdə güc, elektrik  enerjisi çatışmazlığı və ya  qəza vəziyyəti ilə əlaqədar tətbiq edilən məhdudiyyət və birbaşa açılma qrafiklərinə əməl  etməlidir.

            9.17. Büdcədən maliyyələşdirilən istehlakçı tərəfindən elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsindəki  sərfiyyat  göstəricilərindən  artıq  elektrik  enerjisi  sərf  etdiyi  hallarda, enerjitəchizatı  müəssisəsi bu Qaydalara uyğun olaraq üç gün əvvəl xəbərdar etməklə ona artıq  istifadə edilmiş elektrik enerjisi tam kompensasiya olana qədər məcburi  məhdudlaşdırma   tətbiq  etmək  hüququna  malikdir.

9.18. Enerjitəchizatı müəssisəsinin yükün azaldılması haqqında  verdiyi məhdudiyyət tələblərini istehlakçı  şərtsiz və dərhal yerinə  yetirməlidir. Enerjitəchizatı müəssisəsinin yükün azaldılması üzrə  tələbi on dəqiqə ərzində yerinə yetirilməzsə, enerjitəchizatı müəssisəsi xəbərdar etdikdən sonra istehlakçını şəbəkədən tam və ya qismən aça bilər. Elektrik enerjisi təchizatında  fasilələr yol verilməz  olan  istehlakçıların (insan həyatına, partlayışa, yanğına təhlükə yaranması, məhsulun kütləvi zay olması, mürəkkəb texnoloji proseslərin pozulması və s.) şəbəkədən açılmasına  icazə verilmir.

9.19. Istehlakçının təqsirindən baş vermiş qəza nəticəsində enerjitəchizatı müəssisəsinə ziyan dəydikdə (elektrik qurğularının, avadanlıqların zədələnərək yararsız hala düşməsi və s.), istehlakçı Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə  uyğun olaraq enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

9.20.  Istehlakçı aşağıda  göstərilən səbəblərlə əlaqədar dəymiş ziyana görə enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında məsuliyyət daşımır:

9.20.1. fors-major hadisə ilə əlaqədar;

9.20.2. kənar şəxslərin düzgün olmayan hərəkətləri (səhvən birləşdirmə, açma və keçirmə, hava elektrik veriliş xətlərinin naqillərinin üzərinə kənar əşyaların atılması, hava və ya kabel elektrik veriliş xətlərinin mexaniki zədələnməsi və s.) nəticəsində baş vermiş qəzalarla əlaqədar.

9.21. Istehlakçının təqsirindən enerjitəchizatı müəssisəsi ilə elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədində elektrik enerjisinin keyfiyyətinin aşağı düşməsi hallarında istehlakçı onun qidalandığı elektrik qurğusuna hesablaşma dövründə buraxılmış elektrik enerjisinin keyfiyyəti aşağı düşmüş hissəsinin  dəyərinin 25 faizi miqdarında enerjitəchizatı müəssisəsinə ödəniş ödəyir. Əgər aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisinin təsirindən enerjitəchizatı müəssisəsinə ziyan dəymişdirsə (elektrik qurğularının, avadanlıqların zədələnərək yararsız hala düşməsi və s.) istehlakçı Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə  uyğun olaraq enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

9.22. Elektrik enerjisinin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə təqsirkar tərəf və aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisi ilə (faizlə ölçmənin müddətinə) işləmə müddəti «Ümumi təyinatlı elektrik şəbəkələrində elektrik enerjisinin keyfiyyətinə nəzarət və təhlili üzrə metodik göstərişlər»ə uyğun olaraq, statistik və ya qeydedici cihazların ölçülərinin nəticələri ilə müəyyənləşdirilir. Ölçülərin nəticələri enerjitəchizatı müəssisəsinin, istehlakçının və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin tərtib etdiyi aktla rəsmiləşdirilir.

10. Enerjitəjhizatı  müəssisəsinin

məsuliyyəti

10.1. Enerjisistemdə və ya enerjitəchizatı müəssisəsinin şəbəkəsində baş vermiş qəza nəticəsində istehlakçıya ziyan dəymişdirsə (elektrikqəbuledicilərin zədələnərək yararsız hala düşməsi, məhsulun zay olması və s.),  enerjitəchizatı müəssisəsi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq istehlakçı qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

10.2. Enerjitəchizatı müəssisəsi aşağıda göstərilən səbəblərlə əlaqədar dəymiş ziyana görə istehlakçı qarşısında maddi məsuliyyət daşımır:

10.2.1.  fors-major hadisə ilə əlaqədar;

10.2.2. kənar şəxslərin düzgün olmayan hərəkətləri (səhvən birləşdirmə, açma və keçirmə, hava elektrik veriliş xətlərinin naqillərinin üzərinə kənar əşyaların atılması, hava və ya kabel elektrik veriliş xətlərinin mexaniki zədələnməsi və s.) nəticəsində baş vermiş qəzalarla əlaqədar;

10.2.3. bu Qaydaların 9.12, 9.13, 9.15 və 9.16-cı bəndlərində nəzərdə tutulmuş, istehlakçıya elektrik enerjisi verilişinin dayandırılması və  məhdudlaşdırılması şərtləri ilə əlaqədar;

10.2.4.  bu Qaydaların 9.14-cü bəndinə uyğun olaraq, işlərin yerinə yetirilməsilə əlaqədar.

10.3. Istehlakçı  elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən olunmuş müddətdə sərf etdiyi elektrik enerjisinin haqqını ödəmədikdə, enerjitəchizatı müəssisəsi şəbəkəsində və ya enerjisistemdə baş vermiş qəza nəticəsində istehlakçıya  dəymiş ziyana görə onun  qarşısında maddi məsuliyyət daşımır.

10.4. Enerjitəchizatı müəssisəsi dəymiş ziyan haqqında istehlakçıdan daxil olmuş müraciətə on gündən gec olmayaraq baxır və bu Qaydalara uyğun olaraq istehlakçıya ödəniş ödəyir.

10.5. Istehlakçıya elektrik enerjisinin kəsirlə verilməsi müddəti və onun səbəbləri enerjitəchizatı müəssisəsinin və istehlakçının əməliyyat sənədləri üzrə müəyyənləşdirilir.

10.6. Istehlakçının təqsirindən baş vermiş qəza nəticəsində enerjitəchizatı müəssisəsinin başqa istehlakçılarına ziyan dəymişdirsə təqsirkar istehlakçı dəymiş ziyana görə enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında sonuncunun başqa istehlakçılara ödədiyi ödəniş dəyərində maddi məsuliyyət daşıyır.

10.7. Enerjitəchizatı müəssisəsi balans mənsubiyyəti sərhədində və şəbəkəsində elektrik enerjisinin keyfiyyət göstəricilərini qüvvədə olan standartların  tələblərinə uyğun saxlamağa borcludur.

10.8. Enerjitəchizatı müəssisəsi ilə istehlakçı arasındakı balans mənsubiyyəti sərhədində elektrik enerjisinin tələb olunan keyfiyyət göstəriciləri standartlara və «Ümumi təyinatlı elektrik şəbəkələrində elektrik enerjisinin keyfiyyətinə nəzarət və təhlili üzrə metodik göstərişlər»ə uyğun müəyyən edilir.

10.9. Enerjitəchizatı müəssisəsi və istehlakçı bu Qaydaların 10.8-ci bəndində qeyd edilən metodik göstərişlərə əsasən, elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti sərhədində elektrik enerjisinin keyfiyyətinə daimi, vaxtaşırı (ildə 2-4 dəfə) və ya epizodik nəzarət etməyə borcludurlar.

10.10. Aşağı tezliklə işləmə müddəti dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və enerjitəchizatı müəssisəsinin dispetçer məntəqələrinin qeydiyyat aparan (yaddaşlı) tezlik ölçənləri ilə müəyyənləşdirilir.

Aşağı tezliklə buraxılmış elektrik enerjisinin miqdarı, hesablaşma dövründə orta sutkalıq sərfiyyat üzrə müəyyən edilir.

10.11. Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən istehlakçıya aşağı keyfiyyətli (bir və ya eyni zamanda bir neçə göstərici üzrə) elektrik enerjisi buraxıldıqda, enerjitəchizatı müəssisəsi, buraxılmış aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisinin dəyərinin 25 faizi məbləğındə istehlakçıya ödəniş ödəyir. Əgər aşağı  keyfiyyətli elektrik enerjisinin təsirindən istehlakçıya ziyan dəymişdirsə (elektrikqəbuledicilərin zədələnərək yararsız hala düşməsi, məhsulun zay olması və s.), enerjitəchizatı müəssisəsi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq istehlakçı qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

10.12. Elektrik enerjisinin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə təqsirkar tərəf və aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisi ilə (faizlə ölçmənin müddətinə) işləmə müddəti «Ümumi təyinatlı elektrik şəbəkələrində elektrik enerjisinin keyfiyyətinə nəzarət və təhlili üzrə metodik göstərişlər»ə uyğun olaraq, statistik və ya qeydedici cihazların ölçülərinin nəticələri ilə müəyyənləşdirilir. Ölçülərin nəticələri enerjitəchizatı müəssisəsinin, «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin,  istehlakçının, yaxud dövlət elektroenergetika müəssisəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin tərtib etdiyi aktla rəsmiləşdirilir.

10.13. Istehlakçı, elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən edilmiş müddətdə sərf etdiyi elektrik enerjisinin haqqını ödəmədiyi, elektrik enerjisi rejimlərinə, həmçinin reaktiv gücün optimal göstəricilərinə,  o cümlədən reaktiv gücün kompensasiya qurğularının iş rejimlərinə  əməl etmədiyi, elektrik enerjisi  sərfi üzrə müqavilə göstəricisini aşdığı, enerjisistemdə güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı  və ya qəza vəziyyəti ilə əlaqədar tətbiq edilən məhdudiyyət və birbaşa açılma qrafiklərinə əməl etmədiyi  hallarda enerjitəchizatı müəssisəsi  istehlakçı qarşısında buraxılmış aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisinə və ya bununla əlaqədər dəymiş ziyana görə maddi məsuliyyət daşımır.

10.14. Istehlakçının təqsirindən enerjitəchizatı müəssisəsinin başqa istehlakçılarına aşağı keyfiyyətli (bir və ya eyni zamanda bir neçə göstərici üzrə) elektrik enerjisi buraxıldıqda, təqsirkar istehlakçı buraxılmış aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisinə və ya bununla əlaqədar dəymiş ziyana görə enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında sonuncunun başqa istehlakçılara ödədiyi ödəniş dəyərində maddi məsuliyyət daşıyır.

10.15. Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən baş vermiş qəza nəticəsində dövlət elektroenergetika müəssisəsinə ziyan dəymişdirsə (elektrik qurğularının, avadanlıqların zədələnərək yararsız hala düşməsi və s.), enerjitəchizatı müəssisəsi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq dövlət elektroenergetika  müəssisəsi  qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

Bu Qaydaların 10.2.1-ci və 10.2.2-ci bəndlərində göstərilən səbəblərlə əlaqədar baş vermiş qəza nəticəsində dəymiş ziyana görə enerjitəchizatı müəssisəsi dövlət elektroenergetika müəssisəsi  qarşısında maddi məsuliyyət daşımır.

10.16. Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən dövlət elektroenergetika müəssisəsi ilə elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədində elektrik enerjisinin keyfiyyətinin (bir və ya eyni zamanda bir neçə göstərici üzrə) aşağı düşməsi nəticəsində dövlət elektroenergetika müəssisəsinə ziyan dəymişdirsə (elektrik qurğularının, avadanlıqların zədələnərək yararsız hala düşməsi və s.), enerjitəchizatı müəssisəsi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə  uyğun olaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsi  qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

10.17. Enerjitəchizatı müəssisəsi sərəncamındakı  elektrik  qurğularının  texniki  vəziyyətinə,  təhlükəsizlik  texnikası qaydalarına  əməl  olunmasına  və  düzgün  istismarına,  elektrik  enerjisindən  səmərəli  istifadəsinə, elektrik  enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən edilmiş  göstəricilərin  və  rejimlərin  yerinə  yetirilməsinə,  satın alınmış  elektrik  enerjisi  haqqının  vaxtında  ödənilməsinə,  elektrik  enerjisinin  keyfiyyətinin  təmin  olunmasına  və  mövcud  qaydalara  uyğun olaraq  operativ  intizama  riayət  edilməsinə, həmçinin  «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin tələbnamələrini vaxtında  icra  olunmasına  görə  cavabdehlik   daşıyır.

10.18.  Elektrik  qurğularının  etibarlı  və  təhlükəsiz  istismarını  və  elektrik  enerjisindən  qənaətlə  istifadə  olunmasını  təmin  etmək  üçün enerjitəchizatı müəssisəsi aşağıdakıları  yerinə yetirməyə  borcludur:

10.18.1. öz idarəetmə ərazisində elektrik şəbəkəsinin təhlükəsiz, etibarlı və səmərəli işləməsini təmin edən yerli dispetçer xidmətini təşkil etməyə;

10.18.2.  ona  məxsus  olan  elektrik  qurğularının  və  mühafizə  vasitələrinin  texniki  vəziyyətini  yoxlamağa,  profilaktik  sınaqlar  keçirməyə  və  təmir  etməyə, həmçinin  mövcud  qaydalarla  və  normalarla  müəyyən  edilmiş  həcmlərdə  və  müddətlərdə  paylayıcı  qurğuları, transformatorları  və  onların  yerləşdiyi  tikililəri  təmir  etməyə;

10.18.3.  qəza  zamanı  enerjisistemdə  yük  çıxarıldıqda,  məsul  yükləri  ayıraraq ehtiyatlandırılmış  xarici  təchizat  elektrik  xətlərinə  qoşmaqla  texnoloji  və  qəza  bronlarının  tələbatını  təmin  etmək  üçün  elektrik  təchizatı  sxemini  təkmilləşdirməyə ;

10.18.4.  enerjitəchizatı müəssisəsinin balansında olan, ancaq hesabat hədləri (ustavka) dövlət elektroenergetika müəssisəsi tərəfindən verilən rele mühafizələrinin, bütün növ avtomatikaların, o cümlədən enerjisistem əhəmiyyətli avtomatikaların iş rejimlərinə nəzarət  etməyə, onlarda müəyyən olunmuş müddətlərdə sazlama və profilaktik sınaq işlərini aparmağa; 

10.18.5. dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin  tələbinə əsasən enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik qurğularının işi ilə müəyyənləşdirilən elektrik enerjisinin keyfiyyətinə fasiləsiz, vaxtaşırı və epizodik nəzarət etməyə, şəbəkələrində elektrik enerjisinin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması  üzrə  tədbirləri  həyata  keçirməyə;

10.18.6. «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»nın    tələblərinə uyğun olaraq elektrik enerjisinə  görə hesablaşma uçotunu təşkil etməyə;

10.18.7. elektrik qurğularına xidmət üçün tələb olunan ixtisaslı elektrotexniki heyətlə təmin etməyə, elektrik qurğularına xidmət edən heyəti öyrətməyə, təlimatlandırmağa və onları avadanlıqlaşdırılmış iş yeri ilə, mühafizə vasitələrilə, alətlərlə, lazımi materiallarla və təlimatlarla təmin etməyə;

10.18.8. qəzaya və yanğına qarşı təhlükəsizlik texnikası üzrə tədbirləri   həyata  keçirməyə;

10.18.9. elektrik enerjisi rejimlərinə, elektrik enerjisinin səmərəli və qənaətlə istifadəsinə, elektrik qurğularının texniki istismar qaydalarının, təhlükəsizlik texnikası qaydalarının, təlimatların və digər normativ sənədlərin tələblərinə  əməl olunmasına və səlahiyyəti daxilində  digər məsələlərə nəzarət etmək üçün «Dövlət Enerjinəzarət»  Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin (onların xidməti vəsiqələri  əsasında) günün istənilən vaxtı maneəsiz  elektrik qurğularına buraxılmasını təmin etməyə;

10.18.10. elektrik enerjisinin paylanmasında, satılmasında, elektrik  enerjisindən səmərəli  istifadə olunmasında, elektrik qurğularının layihələndirilməsində, tikintisində, yenidən qurulmasında, təmirində, həmçinin onların istismarında  texniki istismar qaydalarının, təhlükəsizlik texnikası qaydalarının, elektrik qurğularının quraşdırılması qaydalarının  və digər normatıv sənədlərin tələblərinə əməl olunmasında aşkar edilmiş pozuntu və çatışmazlıqların aradan qaldırılması haqqında «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin tələbnamələrini müəyyən olunmuş müddətlərdə yerinə yetirməyə.

10.19. Enerjitəchizatı müəssisəsi  dövlət elektroenergetika müəssisəsinə onlar arasındakı hesablaşma uçot cihazlarındakı və uçot sxemindəki pozuntular, həmçinin tikililərində və ya ərazisində yerləşən dövlət elektroenergetika müəssisəsinə məxsus elektrik qurğularındakı  nasazlıqlar haqqında məlumat verməyə borcludur.

10.20. Enerjitəchizatı müəssisəsi qidalandırıcı xətlərin açılması, elektrik qurğularının və avadanlığın zədələnməsi ilə əlaqədar baş vermiş qəzalar, yanğınlar, həmçinin elektrik cərəyanının  təsirindən insanların xəsarət alması haqqında «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinə  məlumat verməyə borcludur.

10.21. Enerjitəchizatı müəssisəsi «Gərginliyi 1000 voltadək olan elektrik şəbəkələrinin mühafizəsi qaydaları»na və «Gərginliyi 1000 voltdan çox  olan elektrik şəbəkələrinin mühafizəsi qaydaları»na əsasən ona məxsus elektrik qurğularının qorunmasını, onlara sərbəst keçməyi və yanaşmağı təmin etməli, kabel və hava elektrik verilişi xətlərinin mühafizə zonalarında hər hansı bir obyektin tikintisinə, materialların yığılmasına, kabel və hava xətləri mənsub olan təşkilatın icazəsi olmadan torpaq və tikinti işlərinin aparılmasına yol verməməlidir.

10.22. Enerjitəchizatı müəssisəsi ərazisindəki yarımstansiya-ların tranzit hissəsində dövlət elektroenergetika müəssisəsinə aid şəbəkədə operativ əməliyyatlar, tikinti və təmir işləri aparmaq üçün dövlət elektroenergetika müəssisəsinin elektrotexniki heyətinin bu qurğulara buraxılmasını təmin etməyə borcludur. Işlər başa çatdıqda dövlət elektroenergetika müəssisəsi öz hesabına işlər aparılmış əraziləri və tikililəri lazımi vəziyyətə gətirməyə borcludur.

10.23. Enerjitəchizatı müəssisəsinin   yerli dispetçer xidməti  operativ idarəçilik iyerarxiyasına görə özündən yuxarı pillədə yerləşən  dövlət elektroenergetika müəssisəsinin dispetçer xidmətinə tabedir və onların fəaliyyəti xüsusi təlimatla nizamlanır.

10.24. Enerjitəchizatı müəssisəsi aşağıdakı məlumat və hesabatları təqdim etməyə borcludur:

10.24.1. hesabat vermə qaydalarına uyğun olaraq, təsdiq olunmuş formalarla müəyyən edilmiş müddətlərdə elektrik enerjisinin sərfi, texniki itki (texnoloji sərfiyyat) tapşırıqlarının yerinə yetirilməsi və başqa göstəricilər haqqında dövlət elektroenergetika müəssisəsinə və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinə hesabat verməyə;

10.24.2. ildə  iki dəfədən az olmayaraq, xarakterik yay və qış iş günlərində, aktiv və reaktiv elektrik enerjisinin yük  qrafiklərini dövlət elektroenergetika müəssisəsinə  və  «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinə  təqdim etməyə;

10.24.3. dövlət elektroenergetika müəssisəsinə və müstəqil enerji istehsalçısına gələn il üçün satın alınacaq elektrik enerjisi  üzrə sifarişlər verməyə.

10.25.  Enerjitəchizatı müəssisəsi  enerjisistemdə güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı  və ya  qəza vəziyyətilə əlaqədar tətbiq edilən məhdudiyyət və birbaşa açılma qrafiklərinə uyğun olaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsinin yükün azaldılması  və elektrik enerjisinin məhdudlaşdırılması haqqında tələblərini yerinə yetirməyə borcludur.

10.26. Enerjitəchizatı müəssisəsi dövlət elektroenergetika müəssisəsindən və müstəqil enerji istehsalçısından satın aldığı  elektrik enerjisinin haqqını elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyənləşdirilmiş  müddətdə və həcmdə müəyyən olunmuş tarif qiymətinə uyğun  ödənilməsini təmin etməlidir.

11.  Dövlət  elektroenergetika

müəssisəsinin  məsuliyyəti

11.1. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin təqsirindən baş vermiş qəza nəticəsində enerjitəchizatı müəssisəsinə ziyan dəymişdirsə (elektrik qurğularının, avadanlıqların zədələnərək yararsız hala düşməsi və s.), dövlət elektroenergetika müəssisəsi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

11.2. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi aşağıda göstərilən səbəblərlə əlaqədar baş vermiş qəza nəticəsində dəymiş ziyana  görə enerjitəchizatı müəssisəsi  qarşısında maddi məsuliyyət daşımır:

11.2.1.  fors-major hadisə ilə əlaqədar;

11.2.2. kənar şəxslərin düzgün olmayan hərəkətləri (səhvən birləşdirmə, açma və keçirmə, hava elektrik veriliş xətlərinin naqillərinin üzərinə kənar əşyaların atılması, hava və ya kabel elektrik veriliş xətlərinin mexaniki zədələnməsi və s.) nəticəsində baş vermiş qəzalarla əlaqədar;

11.2.3.  enerjisistemdə güc,  elektrik enerjisi çatışmazlığı və ya qəza vəziyyəti nəticəsində tətbiq edilən məhdudiyyət və birbaşa açılmalarla əlaqədar;

11.2.4. enerjitəchizatı müəssisəsini əvvəlcədən xəbərdar etməklə   dövlət   elektroenergetika  müəssisəsi   tərəfindən elektrik və ya istilik  qurğularında  təmir  işlərinin   aparılması   ilə    əlaqədar.

11.3. Enerjitəchizatı müəssisəsi aldığı elektrik enerjisinin    haqqını   elektrik    enerjisinin    alqı-satqı    müqaviləsində    müəyyən 

olunmuş müddətdə və həcmdə ödəmədikdə, dövlət elektroenergetika müəssisəsi onun təqsirindən baş vermiş qəza nəticəsində dəymiş ziyana görə enerjitəchizatı müəssisəsi  qarşısında maddi məsuliyyət daşımır.

11.4. Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən baş vermiş qəza nəticəsində  dövlət elektroenergetika müəssisəsinin başqa enerjitəchizatı müəssisələrinə ziyan dəymişdirsə, təqsirkar enerjitəchizatı müəssisəsi dəymiş ziyana görə dövlət elektroenergetika müəssisəsi qarşısında sonuncunun başqa enerjitəchizatı müəssisələrinə ödədiyi ödəniş dəyərində maddi məsuliyyət daşıyır.

11.5. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədində və şəbəkəsində elektrik enerjisinin keyfiyyət göstəricilərini standartların tələblərinə uyğun saxlamağa borcludur.

11.6. Dövlət elektroenergetika müəssisəsilə enerjitəchizatı müəssisəsi arasındakı balans mənsubiyyəti sərhədində elektrik enerjisinin tələb olunan keyfiyyət göstəriciləri standartlara və «Ümumi təyinatlı elektrik şəbəkələrində elektrik enerjisinin keyfiyyətinə nəzarət və təhlili üzrə metodik göstərişlər»ə uyğun müəyyən edilir.

11.7. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi və enerjitəchizatı müəssisəsi bu Qaydaların 11.6-cı bəndində qeyd edilən metodik göstərişlərə əsasən, elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti sərhədində   elektrik  enerjisinin  keyfiyyətinə  daimi, vaxtaşırı (ildə  2-4 dəfə) və ya epizodik nəzarət etməyə borcludurlar.

11.8. Aşağı tezliklə işləmə müddəti elektrik stansiyalarının və ya mərkəzi dispetçer xidmətinin məntəqələrindəki qeydiyyat aparan (yaddaşlı) tezlik ölçənlər ilə müəyyənləşdirilir.

Aşağı tezliklə buraxılmış elektrik enerjisinin miqdarı, hesablaşma dövründə orta sutkalıq sərfiyyat üzrə müəyyən edilir.

11.9. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin təqsirindən enerjitəchizatı müəssisəsinə aşağı keyfiyyətli (bir və ya eyni zamanda bir neçə göstərici üzrə) elektrik enerjisi buraxılması nəticəsində enerjitəchizatı müəssisəsinə ziyan dəymişdirsə (elektrik qurğularının, avadanlıqların zədələnərək yararsız hala düşməsi və s.), dövlət elektroenergetika müəssisəsi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

11.10. Elektrik enerjisinin  keyfiyyətinin aşağı düşməsinə təqsirkar tərəf və aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisilə (faizlə ölçmənin müddətinə) işləmə müddəti «Ümumi təyinatlı elektrik şəbəkələrində elektrik enerjisinin keyfiyyətinə nəzarət və təhlili üzrə metodik göstərişlər»ə uyğun olaraq, statistik və ya qeydedici cihazların ölçülərinin nəticələri ilə müəyyənləşdirilir.  Ölçülərin    nəticələri     dövlət    elektroenergetika     müəssisəsinin, enerjitəchizatı müəssisəsinin və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin tərtib etdiyi aktla rəsmiləşdirilir.

11.11. Enerjitəchizatı müəssisəsi elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən edilmiş müddətdə  və həcmdə elektrik enerjisinin haqqını ödəmədiyi, elektrik enerjisi rejimlərinə, həmçinin reaktiv gücün optimal göstəricisinə, o cümlədən reaktiv gücün kompensasiya qurğularının iş rejimlərinə  əməl etmədiyi, elektrik enerjisinin  müqavilə göstəricisini aşdığı, enerjisistemdə güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı  və ya qəza vəziyyəti ilə əlaqədar tətbiq edilən  məhdudiyyət və  birbaşa açılma qrafiklərini yerinə yetirmədiyi hallarda dövlət elektroenergetika müəssisəsi enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında buraxılmış aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisinə və ya bununla əlaqədar  dəymiş ziyana görə maddi məsuliyyət daşımır.

11.12. Enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən  dövlət elektroenergetika müəssisəsindən qidalanan başqa enerjitəchizatı müəssisələrinə  aşağı keyfiyyətli  elektrik enerjisi buraxıldıqda (bir və ya eyni zamanda bir-neçə göstərici üzrə), təqsirkar enerjitəchizatı müəssisəsi  buraxılmış aşağı keyfiyyətli  elektrik enerjisinə və ya bununla əlaqədar  dəymiş ziyana görə dövlət elektroenergetika müəssisəsi qarşısında sonuncunun başqa enerjitəchizatı müəssisələrinə ödədiyi ödəniş dəyərində maddi  məsuliyyət daşıyır.

11.13. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi sərəncamındakı  elektrik  qurğularının  texniki  vəziyyətinə,  təhlükəsizlik  texnikası qaydalarına  əməl  olunmasına  və  düzgün  istismarına,  enerjiresurslarından  səmərəli  istifadəsinə, elektrik  enerjisinin  keyfiyyətinin  təmin  olunmasına  və  mövcud  qaydalara  uyğun olaraq  operativ  intizama  riayət  edilməsinə, həmçinin  «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin tələbnamələrinin vaxtında icra  olunmasına  görə  cavabdehlik   daşıyır.

11.14.  Elektrik  qurğularının  etibarlı  və  təhlükəsiz  istismarını  və   enerjiresurslardan  qənaətlə  istifadə  olunmasını  təmin  etmək  üçün dövlət elektroenergetika müəssisəsi aşağıdakıları  yerinə yetirməyə  borcludur:

11.14.1. tərkibindəki mərkəzi dispetçer xidməti vasitəsilə dövlət elektroenergetika müəssisəsinə operativ (əməli) cəhətdən tabe olan elektrik stansiyalarının və yüksək gərginlikli elektrik şəbəkələrinin iş rejimini, avadanlıqların təmirə saxlanılmasını və başqa dövlətlərin elektroenergetika müəssisələrilə paralel işləməsini  təmin etməyə;

11.14.2.  ona  məxsus  olan  elektrik  qurğularının  və  mühafizə  vasitələrinin  texniki  vəziyyətini  yoxlamağa,  profilaktik  sınaqlar  keçirməyə  və  təmir  etməyə, həmçinin  mövcud  qaydalarla  və  normalarla  müəyyən  edilmiş  həcmlərdə  və  müddətlərdə  paylayıcı  qurğuları, transformatorları  və  onların  yerləşdiyi  tikililəri  təmir  etməyə;

11.14.3. enerjisistemin dayanıqlı işini təmin etməyə;

11.14.4. rele  mühafizələrinə və  avtomatikaya qoyulmuş hədlərə (ustavka) riayət etməyə, onlarda müəyyən olunmuş müddətlərdə sazlama və profilaktik sınaq işlərini aparmağa; 

11.14.5. «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin və ya enerjitəchizatı müəssisəsinin müraciətinə əsasən dövlət elektroenergetika müəssisəsinin elektrik qurğularının iş ilə müəyyənləşdirilən elektrik enerjisinin keyfiyyətinə fasiləsiz, vaxtaşırı və epizodik nəzarət etməyə, şəbəkələrində elektrik enerjisinin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üzrə tədbirləri həyata keçirməyə;

11.14.6. “Elektrik  qurğularının   quraşdırılması qaydaları”nın   tələblərinə uyğun olaraq, elektrik enerjisinə  görə hesablaşma uçotunu təşkil etməyə;

11.14.7. elektrik qurğularına xidmət üçün tələb olunan ixtisaslı elektrotexniki heyətlə təmin etməyə, elektrik qurğularına xidmət edən heyəti öyrətməyə, təlimatlandırmağa və onları avadanlıqlaşdırılmış iş yeri ilə, mühafizə vasitələrilə, alətlərlə, lazımi materiallarla və təlimatlarla təmin etməyə;

11.14.8. qəzaya və yanğına qarşı təhlükəsizlik texnikası üzrə tədbirləri həyata keçirməyə;

11.14.9. enerjiresurslarından səmərəli və qənaətlə istifadəsinə, elektrik qurğularının texniki istismar qaydalarının, təhlükəsizlik texnikası qaydalarının, təlimatların, digər normativ sənədlərin tələblərinə  əməl olunmasına və səlahiyyəti daxilində digər məsələlərə nəzarət etmək üçün «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin (onların xidməti vəsiqələri  əsasında) günün istənilən vaxtı maneəsiz  elektrik qurğularına buraxılmasını təmin etməyə;

11.14.10. elektrik enerjisinin istehsalında, ötürülməsində və satılmasında, enerjiresurslarından səmərəli  istifadə olunmasında, elektrik qurğularının layihələndirilməsində, tikintisində, yenidən qurulmasında, təmirində, həmçinin onların istismarında  texniki istismar qaydalarının, təhlükəsizlik texnikası qaydalarının, elektrik qurğularının quraşdırılması qaydalarının  və digər normativ sənədlərin tələblərinə əməl olunmasında aşkar edilmiş pozuntu və çatışmazlıqların aradan qaldırılması haqqında  «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin tələbnamələrini müəyyən  olunmuş müddətlərdə yerinə yetirməyə.

11.15. Dövlət elektroenergetika  müəssisəsi tabeliyində olan elektrik stansiyalarında,  yüksək gərginlikli elektrik şəbəkələrində baş verən qəza və yanğın, həmçinin elektrik cərəyanının təsirindən insanların xəsarət alması haqqında Azərbaycan Respublikasının Sənaye və Energetika  Nazirliyinə və müvafiq dövlət orqanlarına   məlumat  verməyə borcludur.

Dövlət elektroenergetika müəssisəsi enerjitəchizatı  müəssisəsinə onlar  arasındakı hesablaşma uçot cihazındakı və ya uçot sxemindəki pozuntular, həmçinin tikililərində və ya ərazisində yerləşən enerjitəchizatı müəssisəsinə məxsus elektrik qurğularındakı  nasazlıqlar haqqında məlumat verməyə borcludur.

11.16. Dövlət elektroenergetika  müəssisəsi «Gərginliyi 1000 voltadək olan elektrik şəbəkələrinin mühafizəsi qaydaları»na və «Gərginliyi 1000 voltdan çox  olan elektrik şəbəkələrinin mühafizəsi qaydaları»na əsasən ona məxsus elektrik qurğularının qorunmasını, onlara sərbəst keçməyi və yanaşmağı təmin etməli, kabel və hava elektrik verilişi xətlərinin mühafizə zonalarında hər hansı bir obyektin tikintisinə, materialların yığılmasına, kabel və hava elektrik verilişi xətləri mənsub olan təşkilatın icazəsi olmadan torpaq və tikinti işlərinin aparılmasına yol verməməlidir.

11.17. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin ərazisindəki yarımstansiyaların tranzit hissəsində enerjitəchizatı müəssisəsinə aid şəbəkədə operativ əməliyyatlar, tikinti və təmir işləri aparmaq üçün enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrotexniki heyətinin bu qurğulara buraxılmasını təmin etməyə borcludur. Işlər başa çatdıqda enerjitəchizatı müəssisəsi öz hesabına işlər aparılmış əraziləri və tikililəri lazımi vəziyyətə gətirməyə borcludur.

11.18. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin mərkəzi dispetçer xidməti enerjisistemin sabit işləməsinə, enerji təchizatına təhlükə yaradan qəza vəziyyətlərinin qarşısının alınmasına və aradan qaldırılmasına məsuliyyət daşıyır.   

Enerjitəchizatı müəssisəsinin   yerli dispetçer xidməti  operativ idarəçilik iyerarxiyasına görə özündən yuxarı pillədə yerləşən  dövlət elektroenergetika müəssisəsinin dispetçer xidmətinə tabedir və onların fəaliyyəti xüsusi təlimatla nizamlanır.

11.19. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi hesabat vermə qaydaları haqqındakı mövcud əsasnamələrə uyğun olaraq, təsdiq olunmuş formalarla, müəyyən edilmiş müddətlərdə enerjiresurslarından istifadə normalarına, texniki itkilər (texnoloji sərfiyyat) tapşırıqlarına əməl olunması, elektrik enerjisinin hasilatı, ötürülməsi və başqa göstəricilər haqqında Azərbaycan Respublikasının Sənaye və Energetika Nazirliyinə hesabat verməyə borcludur.

11.20. Enerjitəchizatı müəssisəsinə  elektrik  enerjisinin  verilişi  və  fasilələr tərəflər arasında bağlanmış elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinə  əsasən   həyata  keçirilir.

Elektrik  enerjisi  istehlakının  məhdudlaşdırılması, həmçinin enerjitəchizatı müəssisəsinin yük  qrafikinin  tənzimlənməsi  üzrə  tədbirlər  müvafiq təlimata  uyğun  həyata  keçirilir.

12. Müstəqil  enerji  istehsalçıları  ilə

qarşılıqlı  münasibətlər

12.1.       Müstəqil  enerji  istehsalçısına illik, rüblük və aylıq elektrik  enerjisi istehsalı üzrə sifariş, həmçinin sutkalıq yük qrafiklərinin əsas parametrləri Azərbaycan  Respublikasının Sənaye və Energetika Nazirliyi və Iqtisadi  Inkişaf Nazirliyi tərəfindən  təsdiq  olunur.

Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və (və ya) enerjitəchizatı müəssisəsinin şəbəkəsinə qoşulmuş müstəqil  enerji istehsalçısının yerli dispetçer xidməti operativ  idarəçilik iyerarxiyasına görə özündən yuxarı pillədə yerləşən dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və (və ya) enerjitəchizatı müəssisəsinin  dispetçer xidmətinə tabedir, onların fəaliyyəti xüsusi təlimatla nizamlanır.

Dövlət elektroenergetika müəssisəsinə elektrik enerjisi buraxıldıqda, müstəqil enerji  istehsalçısı və dövlət elektroenergetika müəssisəsi tərəfindən elektrik  enerjisi istehsalı üzrə aylıq sifarişə  əməl olunmalı və onun nəticələri barədə Azərbaycan  Respublikasının Sənaye və Energetika Nazirliyinə və Iqtisadi  Inkişaf Nazirliyinə rəsmi məlumat verilməlidir.

Enerjitəchizatı  müəssisəsinə elektrik  enerjisi buraxıldıqda, elektrik  enerjisi istehsalı üzrə aylıq sifarişə müstəqil enerji  istehsalçısı  və enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən əməl olunmalı və onun nəticələri barədə Azərbaycan  Respublikasının Sənaye və Energetika Nazirliyinə və Iqtisadi  Inkişaf Nazirliyinə rəsmi məlumat verilməlidir.

Müstəqil enerji istehsalçısından dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və (və ya) enerjitəchizatı müəssisəsinin şəbəkəsinə elektrik  enerjisinin verilişi təsdiq olunmuş sifarişə uyğun  aparılır.

12.2.  Elektrik  enerjisi istehsalı üzrə aylıq sifarişə əsasən dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və (və ya) enerjitəchizatı müəssisəsinin dispetçer  xidməti bu Qaydaların 12.1-ci bəndinə uyğun olaraq təsdiq edilmiş sutkalıq  yük qrafiklərinin əsas parametrlərini nəzərə almaqla    müstəqil enerji istehsalçısına elektrik  enerjisinin    sutkalıq  yük  qrafikini  verir. 

12.3. Müstəqil enerji istehsalçısı tərəfindən dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsinin  şəbəkəsinə   verilən  aktiv  və reaktiv  elektrik  enerjisinin  hesablanması balans  mənsubiyyəti  sərhədində  quraşdırılmış hesablaşma elektrik  sayğacları vasitəsi ilə yerinə  yetirilir.  Hesablaşma elektrik  sayğaclarının işi pozulduqda elektrik  enerjisinə görə hesablaşma elektrik  enerjisinin  sutkalıq  yük  qrafikinə  uyğun aparılır.

Hesablaşma elektrik sayğaclarının işçi vəziyyətdə saxlanılmasına və qorunmasına görə məsuliyyət onların quraşdırıldığı elektrik qurğusunun  mülkiyyətçisinin üzərinə düşür.

 12.4. Müstəqil  enerji  istehsalçısı tərəfindən dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və (və ya) enerjitəchizatı  müəssisəsinin  şəbəkəsinə  elektrik  enerjisinin  verilməsi müvafiq olaraq, onunla dövlət elektroenergetika müəssisəsi və (və ya) enerjitəchizatı  müəssisəsi  arasında bağlanmış elektrik  enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinə əsasən aparılır.

12.5. Müstəqil enerji  istehsalçısından dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsinin  şəbəkəsinə  verilən  elektrik  enerjisinin tarif qiyməti mövcud qanunvericiliyə əsasən müvafiq dövlət orqanı  tərəfindən  təsdiq edilir.

12.6. Müstəqil enerji istehsalçısından dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsinin  şəbəkəsinə  verilən  elektrik  enerjisinə  görə  hesablaşma  dövrü  bir  ay  qəbul  olunur.

Dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi hesablaşma dövründə aldığı elektrik enerjisinin haqqını, müstəqil enerji istehsalçısına onlar arasında bağlanmış elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən edilmiş  müddət  ərzində  ödəməlidir.

Hər hansı bir səbəbdən, o cümlədən hesabında vəsait olmadığından dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi təqdim edilmiş elektrik enerjisinə  görə ödəniş sənədi üzrə ödənişi elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən edilmiş müddət ərzində müstəqil enerji istehsalçısının hesabına köçürmədikdə, hər bir gün üçün ödəniş aparılan günədək ödəmə sənədindəki məbləğin 0,01 faizi miqdarında dəbbə (penya) verilməlidir.

Ödəmə sənədində səhv və ya sayğacların göstərişlərində anlaşılmazlıq aşkar olunarsa,  dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi bu barədə müstəqil enerji istehsalçısına  yazılı məlumat verməlidir. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi yazılı məlumat verdikdən sonra müstəqil enerji istehsalçısı on gündən gec olmayaraq hesablaşmanı və lazım   gələrsə   sayğacı   yoxlamalı,   bu yoxlamanın nəticələri haqqında müvafiq olaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsinə və ya enerjitəchizatı   müəssisəsinə   məlumat  verməlidir.   Sayğacın    yoxlanılması   və   ya   ödəmə sənədindəki   səhv   haqqında  dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud   enerjitəchizatı   müəssisəsinin    məlumat     verməsi,   onu  təqdim  olunan ödəmə  sənədi  üzrə  müəyyən   olunmuş   müddətdə   ödənişdən   azad   etmir.  Elektrik  enerjisinin  uçotunda  səhv   aşkar   edildikdə, müstəqil enerji istehsalçısı Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş iddia müddətindən kənara  çıxmamaq şərtilə elektrik sayğaclarının sonuncu dəfə əvəz olunması və ya qoşulma sxeminin yoxlanılması müddətindən sonrakı dövr üçün yenidən hesablaşma aparmalıdır. Əgər sayğac göstəricilərinin xətası Azərbaycan Respublikası  Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Agentliyinin müəyyən etdiyi normalardan artıq deyilsə, onda bu xəta normal sayılır və yenidən hesablaşma aparılması tələb olunmur. Əgər yoxlamanın nəticələrinə görə yenidən hesablaşma aparmaq tələb olunarsa, onda növbəti dövr üçün ödəniş sənədləri yazıldıqda yenidən hesablaşma aparılır.

12.7. Müstəqil  enerji  istehsalçısının təqsirindən  dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsinin  şəbəkəsinə  elektrik  enerjisinin kəsirlə verildiyi hallarda müstəqil  enerji  istehsalçısı buraxılmamış elektrik  enerjisinin ikiqat  tarifi  dəyərində müvafiq olaraq  dövlət elektroenergetika müəssisəsinə və ya enerjitəchizatı  müəssisəsinə  ödəniş  ödəyir. Əgər müstəqil  enerji  istehsalçısının təqsirindən baş vermiş qəza nəticəsində dövlət elektroenergetika müəssisəsinə, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsinə ziyan dəymişdirsə (elektrik qurğularının, avadanlıqların zədələnərək yararsız hala düşməsi  və s.), bu halda müstəqil  enerji  istehsalçısı Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsi  və ya enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

12.8. Müstəqil  enerji  istehsalçısının  təqsirindən dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsinin  şəbəkəsinə  buraxılmamış  elektrik  enerjisinin  miqdarı  aylıq sifarişlə və  bu  müddətdə  şəbəkəyə  buraxılmış  faktiki  elektrik  enerjisinin  fərqi  ilə  müəyyən  edilir.

12.9. Dövlət elektroenergetika müəssisəsinin və ya enerjitəchizatı  müəssisəsinin  təqsirindən  müstəqil  enerji  istehsalçısından şəbəkəyə  veriləcək  elektrik  enerjisinin  təsdiq  olunmuş  aylıq sifarişi  miqdarında  elektrik  enerjisi  almaqdan  imtina  edildikdə,  təqsirkar tərəf  müstəqil  enerji  istehsalçısına  istifadə  olunmayan  elektrik  enerjisinin  ikiqat  tarifi  dəyərində  ödəniş  ödəyir.  Istifadəsindən  imtina  edilmiş  elektrik  enerjisinin  miqdarı  aylıq sifarişlə və  bu  müddətdə  şəbəkəyə  buraxılmış  faktiki  elektrik  enerjisinin  fərqi ilə  müəyyən  edilir. Əgər dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsinin təqsirindən baş vermiş qəza nəticəsində müstəqil enerji istehsalçısına ziyan dəymişdirsə (elektrik qurğularının və avadanlığın zədələnərək yararsız hala düşməsi və s.), bu halda təqsirkar tərəf Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq müstəqil  enerji  istehsalçısı qarşısında maddi məsuliyyət daşıyır.

Bu  Qaydaların  12.10.1-ci və 12.10.2-ci bəndlərində  göstərilən səbəblərlə əlaqədar istifadəsindən imtina edilmiş və dəymiş ziyana görə dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsi müstəqil  enerji  istehsalçısı qarşısında  maddi  məsuliyyət  daşımır.

12.10. Müstəqil enerji  istehsalçısı aşağıda göstərilən səbəblərlə əlaqədar buraxılmamış elektrik enerjisinə və dəymiş ziyana görə dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsi qarşısında maddi məsuliyyət daşımır:

12.10.1.  fors-major hadisə ilə əlaqədar;

12.10.2. kənar şəxslərin düzgün olmayan hərəkətləri (səhvən birləşdirmə, açma və keçirmə, hava elektrik veriliş xətlərinin naqillərinin üzərinə kənar əşyaların atılması, hava və ya kabel elektrik veriliş xətlərinin mexaniki zədələnməsi və s.) nəticəsində baş vermiş qəzalarla əlaqədar;

12.10.3. dövlət elektroenergetika müəssisəsini, enerjitəchizatı müəssisəsini əvvəlcədən xəbərdar etməklə müstəqil enerji istehsalçısı tərəfindən elektrik və istilik qurğularında təmir işlərinin aparılması ilə əlaqədar.

12.11. Elektrik enerjisinin  keyfiyyət göstəricilərinə görə dövlət elektroenergetika müəssisəsinin (enerjitəchizatı müəssisəsinin) və müstəqil enerji istehsalçısının  məsuliyyəti mövcud qanunvericiliyə uyğun tərtib edilmiş tərəflər arasında  bağlanmış elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi ilə tənzimlənir.  

12.12. Elektrik enerjisinin  keyfiyyətinin aşağı düşməsinə təqsirkar tərəf və aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisilə (faizlə ölçmənin müddətinə) işləmə müddəti «Ümumi təyinatlı elektrik şəbəkələrində elektrik enerjisinin keyfiyyətinə nəzarət və təhlili üzrə metodik göstərişlər»ə uyğun olaraq, statistik və ya qeydedici cihazların ölçülərinin nəticələri ilə müəyyənləşdirilir. Ölçülərin nəticələri müstəqil enerji istehsalçısının, müvafiq olaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsinin və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin tərtib etdiyi aktla rəsmiləşdirilir.

12.13. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində müəyyən edilmiş müddətdə  elektrik enerjisinin haqqını ödəmədiyi, elektrik enerjisinin  müqavilə göstəricisini aşdığı hallarda müstəqil enerji istehsalçısı dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi qarşısında buraxılmış aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisinə və ya bununla əlaqədar  dəymiş ziyana görə maddi məsuliyyət daşımır.

12.14. Müstəqil enerji istehsalçısı aylıq elektrik enerjisi sifarişinə, sutkalıq yük qrafikinə, həmçinin bu dövrdə reaktiv gücün optimal göstəricisinə əməl etmədiyi hallarda, dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı müəssisəsi müstəqil enerji istehsalçısı qarşısında elektrik enerjisinin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə və ya bununla əlaqədar  dəymiş ziyana görə maddi məsuliyyət daşımır.

12.15.  Elektrik  qurğularının  etibarlı  və  təhlükəsiz  istismarını  və  enerjiresurslarından  qənaətlə  istifadə  olunmasını  təmin  etmək  üçün müstəqil enerji istehsalçısı aşağıdakıları  yerinə yetirməyə  borcludur:

12.15.1. öz idarəetmə ərazisində elektrik və istilik şəbəkəsinin təhlükəsiz, etibarlı və səmərəli işləməsini təmin edən yerli dispetçer xidmətini təşkil etməyə;

12.15.2.  ona  məxsus  olan  elektrik  qurğularının  və  mühafizə  vasitələrinin  texniki  vəziyyətini  yoxlamağa,  profilaktik  sınaqlar  keçirməyə  və  təmir  etməyə, həmçinin  mövcud  qaydalarla  və  normalarla  müəyyən  edilmiş  həcmlərdə  və  müddətlərdə  paylayıcı  qurğuları, transformatorları  və  onların  yerləşdiyi  tikililəri  təmir  etməyə;

12.15.3. dövlət elektroenergetika müəssisəsi və ya enerjitəchizatı müəssisəsi tərəfindən rele  mühafizələrinə, həmçinin  avtomatikaya qoyulmuş hədlərə (ustavka) əməl etməyə, müəyyən olunmuş müddətlərdə sazlama və profilaktik sınaq işlərini aparmağa; 

12.15.4. dövlət elektroenergetika müəssisəsinin, enerjitəchizatı müəssisəsinin və «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin  tələbinə əsasən müstəqil enerji istehsalçısının elektrik qurğularının işi ilə müəyyənləşdirilən elektrik enerjisinin keyfiyyətinə fasiləsiz, vaxtaşırı və epizodik nəzarət etməyə, şəbəkəsində elektrik enerjisinin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması üzrə tədbirləri həyata keçirməyə;

12.15.5. «Elektrik qurğularının quraşdırılması qaydaları»nın   tələblərinə uyğun olaraq, elektrik enerjisinə  görə hesablaşma uçotunu təşkil etməyə;

12.15.6. elektrik qurğularına xidmət üçün tələb olunan ixtisaslı elektrotexniki heyətlə təmin etməyə, elektrik qurğularına xidmət edən heyəti öyrətməyə, təlimatlandırmağa və onları avadanlıqlaşdırılmış iş yeri ilə, mühafizə vasitələrilə, alətlərlə, lazımi materiallarla və təlimatlarla təmin etməyə;

12.15.7. qəzaya və yanğına qarşı təhlükəsizlik texnikası üzrə tədbirləri həyata keçirməyə;

12.15.8. enerjiresurslardan səmərəli və qənaətlə istifadəsinə, elektrik qurğularının texniki istismar qaydalarının, təhlükəsizlik texnikası qaydalarının, təlimatların digər normativ sənədlərin tələblərinə  əməl olunmasına və səlahiyyəti daxilində  digər məsələlərə nəzarət etmək üçün «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin (onların xidməti vəsiqələri  əsasında) günün istənilən vaxtı maneəsiz  elektrik qurğularına buraxılmasını təmin etməyə;

12.15.9. elektrik enerjisinin istehsalında, ötürülməsində və satılmasında enerjiresurslarından səmərəli  istifadə olunmasında, elektrik qurğularının layihələndirilməsində, tikintisində, yenidən qurulmasında, təmirində, həmçinin onların istismarında  texniki istismar qaydalarının, təhlükəsizlik texnikası qaydalarının, elektrik qurğularının quraşdırılması qaydalarının  və digər normativ sənədlərinin tələblərinə əməl olunmasında aşkar edilmiş pozuntu və çatışmazlıqların aradan qaldırılması haqqında «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin səlahiyyətli nümayəndələrinin tələbnamələrini müəyyən olunmuş müddətlərdə yerinə yetirməyə.

12.16. Müstəqil enerji istehsalçısı ona məxsus elektrik stansiyasında elektrik və istilik qurğularının, avadanlığın zədələnməsi ilə əlaqədar baş verən qəzalar və yanğınlar, həmçinin elektrik cərəyanının  təsirindən insanların xəsarət alması haqqında Azərbaycan Respublikasının Sənaye və Energetika  Nazirliyinə və müvafiq dövlət orqanlarına məlumat  verməyə borcludur.

Müstəqil enerji istehsalçısı müvafiq olaraq, dövlət elektroenergetika müəssisəsinə, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsinə onlar arasındakı hesablaşma uçot cihazlarındakı və uçot sxemindəki pozuntular, həmçinin tikililərində və ya ərazisində yerləşən dövlət elektroenergetika müəssisəsinə və ya enerjitəchizatı müəssisəsinə məxsus elektrik qurğularındakı  nasazlıqlar haqqında məlumat verməyə borcludur.

12.17. Müstəqil enerji istehsalçısı «Gərginliyi 1000 voltadək olan elektrik şəbəkələrinin mühafizəsi qaydaları»na və «Gərginliyi 1000 voltdan çox olan elektrik şəbəkələrinin mühafizəsi qaydaları»na əsasən ona məxsus elektrik qurğularının qorunmasını, onlara sərbəst keçməyi və yanaşmağı təmin etməli, kabel və hava elektrik verilişi xətlərinin mühafizə zonalarında hər hansı bir obyektin tikintisinə, materialların yığılmasına, kabel və hava xətləri mənsub olan təşkilatın icazəsi olmadan torpaq və tikinti işlərinin aparılmasına yol verməməlidir.

12.18. Müstəqil enerji istehsalçısı ilə dövlət elektroenergetika müəssisəsi, yaxud enerjitəchizatı  müəssisəsi arasında bu Qaydalardan irəli gələn  məsələlər üzrə fikir ayrılığı yarandıqda tərəflər Azərbaycan  Respublikasının Sənaye və Energetika  Nazirliyinə  müraciət  edə  bilərlər.

__________

«Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

1 nömrəli əlavə

Enerjitəjhizatı müəssisəsi ilə istehsal, dəmir yolu nəqliyyatı, elektrikləşdirilmiş şəhər nəqliyyatı müəssisəsi (bundan sonra-

abonent) arasında elektrik enerjisinin alqı-satqısının birtipli

M Ü Q A V I L Ə S I

Biz  aşağıda imza edənlər ________________________________

enerjitəchizatı müəssisəsi adından ______________________________

                                                                                    (vəzifəsi)

_________________________________________________ şəxsində və

                                    (soyadı, adı, atasının adı)

____________________________________________  abonent adından

_____________________________________________şəxsində tərəflər

                        (vəzifəsi, soyadı, adı, atasının adı)

arasında elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi bağlanılır.

Müqavilənin  şərtləri

1. Tərəflər elektrik enerjisinin alqı-satqısı və istehlakı ilə əlaqədar qarşılıqlı münasibətlərdə «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nı rəhbər tuturlar.

2. Abonentə illik buraxılacaq elektrik enerjisinin təxmini miqdarı  _____________  kVts və dəyəri ____________________ manat            

     I rüb _______________  kVts            III rüb ______________ kVts

     II rüb ______________  kVts        IV rüb ______________ kVts

Subabonentlər daxil olmaqla abonentə illik buraxılacaq elektrik enerjisinin təxmini miqdarı________kVts və dəyəri __________ manat

     (subabonentlər haqqında məlumatlar bu müqaviləyə əlavə edilir).

3. Istifadəsinə icazə verilmiş (qoşulmuş) transformatorların gücü  ______________ kVA

4.________ kV gərginlikli tərəfdə qoşulmuş elektrik qəbuledicilərin gücü________ kVt

5. Reaktiv gücün optimal səviyyəsi  _____________ kVAr

6. Abonentin elektrik qurğularının etibarlılıq kateqoriyası _____

7. Enerjitəchizatı müəssisəsi ilə abonent arasında elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti    sərhədi və tərəflərin istismar məsuliyyəti bu müqaviləyə əlavə olunmuş aktla müəyyən edilir.

8. Enerjitəchizatı müəssisəsi bu müqavilə ilə müəyyənləşdirilmiş elektrik enerjisinin göstəricilərinə uyğun olaraq abonenti elektrik enerjisi ilə təchiz edir.

9. Hesablaşma elektrik sayğacları: __________ kV gərginlik tərəfində

____________________________________________________________

elektrik qurğusunun adı, sayğac quraşdırıldığı yuvanın nömrəsi

____________________________________________________________

10. Elektrik  enerjisinə görə hesablaşmalar tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti sərhədində quraşdırılmış hesablaşma elektrik sayğaclarının göstərişinə əsasən aparılır  ( ölçü transformatorları vasitəsilə ölçü aparıldıqda onların əmsalı nəzərə alınmaqla).

Abonentin baş transformatoru enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik veriliş xəttinə  (EVX) bilavasitə qoşulduqda və hesablaşma elektrik sayğacı baş transformatordan sonra orta  (alçaq) gərginlik tərəfində quraşdırıldıqda, abonentlə hesablaşmalarda hər 1 kVt saat elektrik enerjisinə görə ödəniş müvafiq olaraq ikidolaqlı transformatorlar üçün 1,03 və üçdolaqlı transformatorlar üçün 1,05 yüksəldici əmsala vurulmalıdır. Bu halda balans mənsubiyyəti sərhədindən hesablaşma elektrik sayğacı quraşdırılmış yerə qədər elektrik enerjisi itkisi (texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə ______________ kVts (hesablaşma dövrü üçün) müəyyən edilir, həmin elektrik enerjisi itkisinə görə abonentdən əlavə  ödəniş tutulmur və o abonentə buraxılmış elektrik enerjisi  ilə cəmlənir.        

Hesablaşma elektrik sayğacları tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti  sərhədində quraşdırılmadıqda, hesablaşma elektrik sayğacı quraşdırıldığı yerdən şəbəkənin balans mənsubiyyəti sərhədinə qədər elektrik enerjisi itkisi (texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə _______________ kVts ( hesablaşma dövrü üçün) müəyyən  edilir və həmin elektrik enerjisi itkisi hesablaşma elektrik sayğacının göstərişinə əlavə edilir (yaxud çıxılır).

11. Elektrik enerjisinə görə hesablaşmalar  __________________ istehlakçı qrupu üçün müəyyən edilmiş  1 kVts aktiv  elektrik enerjisi __________________ manat + (ƏDV) = _______________manat tarif üzrə aparılır. Tarif qiymətləri tənzimləndikdə bu müqavilədə müvafiq dəyişikliklər edilir.

12. Elektrik enerjisinə görə hesablaşma dövrü 1 ay qəbul olunur.

Enerjitəchizatı müəssisəsi hesablaşma dövründə abonentə buraxılmış elektrik enerjisinə görə ödəniş sənədini növbəti hesabat dövrünün ( ayının) _____ dək abonentə təqdim edir, sonrakı beş bank günü ərzində hesablaşma dövründəki elektrik enerjisinin haqqı abonent tərəfindən ödənilir. Abonent hər hansı bir səbəbdən, o cümlədən hesabında vəsait olmadığından ona təqdim edilmiş elektrik enerjisinə görə ödəniş sənədi üzrə ödənişi beş bank günü ərzində enerjitəchizatı müəssisəsinin hesabına köçürmədikdə, hər bir gün üçün ödəniş aparılan günədək ödəniş sənədindəki məbləğin 0,01% miqdarında enerjitəchizatı müəssisəsinə dəbbə (penya) ödəyir. Elektrik enerjisi borcuna görə enerjitəchizatı müəssisəsi üç gün əvvəl xəbərdar etməklə abonentin enerjitəchizatını dayandırmaq hüququna malikdir və enerjitəchizatı dayandırıldığı müddət üçün dəbbə ( penya) tutulmur.

13. Tərəflər arasında elektrik enerjisinə görə hesablaşma aparılması üçün nəzərdə tutulmuş hesablaşma elektrik sayğaclarının alınması, quraşdırılması, istismara qəbul edilməsi, standartların müəyyən etdiyi müddətlərdə plan üzrə dəyişdirilməsi və istismarı  «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nın 7.6-cı bəndinə uyğun həyata keçirilir.

Hesablaşma elektrik sayğaclarının qorunmasına və işçi vəziyyətdə saxlanılmasına görə cavabdehlik onların quraşdırıldığı elektrik qurğusunun mülkiyyətçisinin ___________________________ üzərinə düşür.

14. Enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik şəbəkələrində təmir işlərinin aparılması ilə əlaqədar  ehtiyat qida mənbəyi olmayan abonentin şəbəkədən açılması sayı və müddətləri

____________________________________________________________

(say və  müddəti)

15. «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nın 4.1-ci bəndinə və müvafiq təlimata  uyğun olaraq tərəflərin birgə hazırladığı enerjisistemdə güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı ilə əlaqədar məhdudiyyət və birbaşa açılma qrafiklərinə əməl olunması abonent tərəfindən təmin olunur.

Qəzaların qarşısının alınması və ya ləğv edilməsi üçün enerjitəchizatı müəssisəsi istehlakçının (açılması insan həyatı üçün təhlükə yaradan, partlayışa, yanğına, məhsulun kütləvi zay olmasına, mürəkkəb texnoloji proseslərin pozulmasına və s. səbəb ola bilən elektrik qurğuları istisna olmaqla) elektrik qurğularını şəbəkədən açmaq hüququna malikdir.

16. Abonent tutduğu ərazidən, binadan köçdükdə, öz fəaliyyətini dayandırdıqda və ya ləğv edildikdə, o on gün əvvəl enerjitəchizatı müəssisəsinə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinin ləğv olunması barədə müraciət etməli və sonuncu günə qədər istifadə etdiyi elektrik enerjisinin haqqını ödəməlidir.

17. Abonent elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsindəki enerji göstəricilərini artırmaq və ya azaltmaq istədikdə,  o bu barədə enerjitəchizatı müəssisəsinə bir ay əvvəl  müraciət etməlidir. Enerjitəchizatı müəssisəsi abonentin müraciətinə on gün ərzində baxır və razılıq verdikdə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində uyğun dəyişikliklər edilir.

18. «Elektrik  enerjisindən istifadə qaydaları»nın 9.12-ci bəndindəki hallara görə «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin tələbinə əsasən və ya 9.13-cü bəndindəki hallara görə enerjitəchizatı müəssisəsi əvvəlcədən xəbərdar etməklə abonentə elektrik enerjisi verilişini  tam və ya qismən dayandıra bilər.

19. Enerjitəchizatı müəssisəsinin  abonent qarşısındakı məsuliyyəti «Elektrik  enerjisindən istifadə qaydaları»nın  10-cu  fəslinə uyğun müəyyən edilir.  

20. Tərəflər arasında elektrik enerjisindən istifadədə mübahisəli məsələlər yarandıqda, enerjitəchizatı müəssisəsi və ya abonent məhkəməyə müraciət edə bilər.

21. Tərəflərin  hüquqi  ünvanları  və onların hesablaşma hesabları:

        Enerjitəchizatı müəssisəsi _____________________________

                                                                        (adı, ünvanı)

Bank rekvizitləri: H/h ? __________

VÖEN:                               __________

Kod:                                __________

VÖEN:                               __________

                          M/h  ?:                             __________

Abonent ___________________________________

                                                     (adı, ünvanı)

                        Bank rekvizitləri: H/h ? __________

                        VÖEN:                               __________

                        Kod:                                __________

                        VÖEN:                               __________

                          M/h  ?:                             __________

22. Tərəflər öz rekvizitlərinin dəyişdirilməsi barədə vaxtında rəsmi yazılı məlumat verirlər.

23. Bu müqavilə iki nüsxədə tərtib olunmuşdur. Onlardan biri enerjitəchizatı müəssisəsinə, digəri isə abonentə verilir.

IMZALAR:

Enerjitəhjizatı müəssisəsi                                                         Abonent

«Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

2 nömrəli əlavə

Enerjitəjhizatı müəssisəsi ilə qeyri-istehsal müəssisəsi,

tijarət, ijtimai iaşə və digər növ xidmət müəssisəsi (bundan

sonra-abonent) arasında elektrik enerjisinin alqı-satqısının birtipli

M Ü Q A V I L Ə S I

            Biz  aşağıda imza edənlər _______________________________

enerjitəchizatı müəssisəsi adından ______________________________

                                                                         (vəzifəsi)

_________________________________________________ şəxsində və

(soyadı, adı, atasının adı)

____________________________________________  abonent adından

_____________________________________________ şəxsində tərəflər

(vəzifəsi, soyadı, adı, atasının adı)

arasında elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi bağlanılır.

Müqavilənin  şərtləri

1. Tərəflər elektrik enerjisinin alqı-satqısı və istehlakı ilə əlaqədar qarşılıqlı münasibətlərdə  «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nı rəhbər tuturlar.

2. Abonentə illik buraxılacaq elektrik enerjisinin təxmini miqdarı _____________  kVts və dəyəri ____________________ manat                     

Subabonentlər daxil olmaqla abonentə illik buraxılacaq elektrik enerjisinin təxmini miqdarı  ________ kVts və dəyəri  ________ manat

(subabonentlər haqqında məlumatlar bu müqaviləyə əlavə edilir).

3. Istifadəsinə icazə verilmiş (qoşulmuş) transformatorların gücü ______________ kVA

4.________ kV gərginlikli tərəfdə qoşulmuş elektrik qəbuledicilərin gücü________ kVt

5. Abonentin elektrik qurğularının etibarlılıq kateqoriyası _____

         6. Enerjitəchizatı müəssisəsi ilə abonent arasında elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədi və tərəflərin istismar məsuliyyəti bu müqaviləyə əlavə olunmuş aktla müəyyən edilir.

7. Enerjitəchizatı müəssisəsi bu müqavilə ilə müəyyənləşdirilmiş elektrik enerjisinin göstəricilərinə uyğun olaraq abonenti elektrik enerjisi ilə təchiz edir.

8. Hesablaşma elektrik sayğacları: __________ kV gərginlik tərəfində

____________________________________________________________

(elektrik qurğusunun adı, sayğac quraşdırıldığı yuvanın nömrəsi)

____________________________________________________________

9. Elektrik  enerjisinə görə hesablaşmalar tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti sərhədində quraşdırılmış hesablaşma elektrik sayğaclarının göstərişinə əsasən aparılır  ( ölçü transformatorları vasitəsilə ölçü aparıldıqda onların əmsalı nəzərə alınmaqla).

Abonentin baş transformatoru enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik veriliş xəttinə  (EVX) bilavasitə qoşulduqda və hesablaşma elektrik sayğacı baş transformatordan sonra orta  (alçaq) gərginlik tərəfində quraşdırıldıqda, abonentlə hesablaşmalarda hər 1 kVt saat elektrik enerjisinə görə ödəniş müvafiq olaraq, ikidolaqlı transformatorlar üçün 1,03 və üçdolaqlı transformatorlar üçün 1,05 yüksəldici əmsala vurulmalıdır, bu halda balans mənsubiyyəti sərhədindən hesablaşma elektrik sayğacı quraşdırılmış yerə qədər elektrik enerjisi itkisi (texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə ______________ kVts (hesablaşma dövrü üçün) müəyyən edilir, həmin elektrik enerjisi itkisinə görə abonentdən əlavə  ödəniş tutulmur və o abonentə buraxılmış elektrik enerjisi  ilə cəmlənir.

Hesablaşma elektrik sayğacları tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti  sərhədində quraşdırılmadıqda, hesablaşma elektrik sayğacı quraşdırıldığı yerdən şəbəkənin balans mənsubiyyəti sərhədinə qədər elektrik enerjisi itkisi ( texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə _______________ kVts ( hesablaşma dövrü üçün) müəyyən edilir və həmin elektrik enerjisi itkisi hesablaşma elektrik sayğacının göstərişinə əlavə edilir (yaxud çıxılır).

10. Elektrik enerjisinə görə hesablaşmalar __________________ istehlakçı qrupu üçün müəyyən edilmiş  1 kVts aktiv  elektrik enerjisi __________________ manat +(ƏDV) = _______________manat tarif üzrə aparılır. Tarif qiymətləri tənzimləndikdə bu müqavilədə müvafiq dəyişikliklər edilir.

11. Elektrik enerjisinə görə hesablaşma dövrü 1 ay qəbul olunur.

Enerjitəchizatı müəssisəsi hesablaşma dövründə abonentə buraxılmış elektrik enerjisinə görə ödəniş sənədini növbəti hesabat dövrünün ( ayının) _____ dək abonentə təqdim edir, sonrakı beş bank günü ərzində hesablaşma dövründəki elektrik enerjisinin haqqı abonent tərəfindən ödənilir. Abonent hər hansı bir səbəbdən, o cümlədən hesabında vəsait olmadığından ona təqdim edilmiş elektrik enerjisinə görə ödəniş sənədi üzrə ödənişi beş bank günü ərzində enerjitəchizatı müəssisəsinin hesabına köçürmədikdə, hər bir gün üçün ödəniş aparılan günədək ödəniş sənədindəki məbləğin 0,01% miqdarında enerjitəchizatı müəssisəsinə dəbbə (penya) ödəyir. Elektrik enerjisi borcuna görə enerjitəchizatı müəssisəsi üç gün əvvəl xəbərdar etməklə abonentin enerjitəchizatını dayandırmaq hüququna malikdir və enerjitəchizatı dayandırıldığı müddət üçün dəbbə ( penya) tutulmur.

12. Tərəflər arasında elektrik enerjisinə görə hesablaşma aparılması üçün nəzərdə tutulmuş hesablaşma elektrik sayğaclarının alınması, quraşdırılması, istismara qəbul edilməsi, standartların müəyyən etdiyi müddətlərdə plan üzrə dəyişdirilməsi və istismarı  «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nın 7.6-cı bəndinə uyğun həyata keçirilir.

Hesablaşma elektrik sayğaclarının qorunmasına və işçi vəziyyətdə saxlanılmasına görə cavabdehlik onların quraşdırıldığı elektrik qurğusunun mülkiyyətçisinin ___________________________ üzərinə düşür.

13. Enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik şəbəkələrində təmir işlərinin aparılması ilə əlaqədar  ehtiyat qida mənbəyi olmayan abonentin şəbəkədən açılması sayı və müddətləri

____________________________________________________________

                                             (say və  müddəti)

14. «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nın 4.1-ci bəndinə və müvafiq təlimata uyğun olaraq tərəflərin birgə hazırladığı enerjisistemdə güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı ilə əlaqədar məhdudiyyət və birbaşa açılma qrafiklərinə əməl olunması abonent tərəfindən təmin olunur.

Qəzaların qarşısının alınması və ya ləğv edilməsi üçün enerjitəchizatı müəssisəsi istehlakçının (açılması insan həyatı üçün təhlükə yaradan, partlayışa, yanğına, məhsulun kütləvi zay olmasına, mürəkkəb texnoloji proseslərin pozulmasına və s. səbəb ola bilən elektrik qurğuları istisna olmaqla) elektrik qurğularını elektrik şəbəkəsindən açmaq hüququna malikdir.

15. Abonent tutduğu ərazidən, binadan köçdükdə, öz fəaliyyətini dayandırdıqda və ya ləğv edildikdə, o on gün əvvəl enerjitəchizatı müəssisəsinə  elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinin ləğv olunması barədə müraciət etməli və sonuncu günə qədər istifadə etdiyi elektrik enerjisinin haqqını ödəməlidir.

16. Abonent elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsindəki enerji göstəricilərini artırmaq və ya azaltmaq istədikdə,  o bu barədə enerjitəchizatı müəssisəsinə bir ay əvvəl  müraciət etməlidir. Enerjitəchizatı müəssisəsi abonentin müraciətinə on gün ərzində baxır və razılıq verdikdə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində uyğun dəyişikliklər edilir.

17. «Elektrik  enerjisindən istifadə qaydaları»nın 9.12-ci bəndindəki hallara görə «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin tələbinə əsasən və ya 9.13-cü bəndindəki hallara görə enerjitəchizatı müəssisəsi əvvəlcədən xəbərdar etməklə abonentə elektrik enerjisi verilişini  tam və ya qismən dayandıra bilər.

18. Enerjitəchizatı müəssisəsinin  abonent qarşısındakı məsuliyyəti «Elektrik  enerjisindən istifadə qaydaları»nın  10-cu  fəslinə uyğun müəyyən edilir.  

19. Tərəflər arasında elektrik enerjisindən istifadədə mübahisəli məsələlər yarandıqda, enerjitəchizatı müəssisəsi və ya abonent məhkəməyə müraciət edə bilər.

20. Tərəflərin hüquqi ünvanları və onların hesablaşma hesabları:

      Enerjitəchizatı müəssisəsi _____________________________

                                                                (adı, ünvanı)

Bank rekvizitləri: H/h ? __________

VÖEN:                               __________

Kod:                                __________

VÖEN:                               __________

M/h  ?:                            __________

      Abonent __________________________________

                                                   (adı, ünvanı)

Bank rekvizitləri: H/h ? __________

VÖEN:                               __________

Kod:                                __________

VÖEN:                               __________

M/h  ?:                             __________

21. Tərəflər öz rekvizitlərinin dəyişdirilməsi barədə vaxtında rəsmi yazılı məlumat verirlər.

22. Bu müqavilə iki nüsxədə tərtib olunmuşdur. Onlardan biri enerjitəchizatı müəssisəsinə, digəri isə abonentə verilir.

IMZALAR:

Enerjitəhjizatı müəssisəsi                                                         Abonent

«Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

3 nömrəli əlavə

Enerjitəjhizatı müəssisəsi ilə büdjədən maliyyələşdirilən

təşkilat (bundan sonra-abonent) arasında elektrik enerjisinin

alqı-satqısının birtipli

M Ü Q A V I L Ə S I

Biz  aşağıda imza edənlər ________________________________

enerjitəchizatı müəssisəsi adından ______________________________

                                                                        (vəzifəsi)

_________________________________________________ şəxsində və

(soyadı, adı, atasının adı)

____________________________________________  abonent adından

_____________________________________________ şəxsində tərəflər

                        (vəzifəsi, soyadı, adı, atasının adı)

arasında elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi bağlanılır.

Müqavilənin şərtləri

1. Tərəflər elektrik enerjisinin alqı-satqısı və istehlakı ilə əlaqədar qarşılıqlı münasibətlərdə  «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nı rəhbər tuturlar.

2. Abonentə büdcədən ayrılmış vəsaitə uyğun illik buraxılacaq elektrik enerjisinin miqdarı _________  kVts  və dəyəri _______ manat

I rüb ______________  kVts            III rüb _____________ kVts

II rüb _____________  kVts          IV rüb _____________ kVts

3. Istifadəsinə icazə verilmiş (qoşulmuş) transformatorların gücü ______________ kVA

4. ________ kV gərginlikli tərəfdə qoşulmuş elektrik qəbuledicilərin gücü________ kVt

5. Abonentin elektrik qurğularının etibarlılıq kateqoriyası______

6. Enerjitəchizatı müəssisəsi ilə abonent arasında elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədi və tərəflərin istismar məsuliyyəti bu müqaviləyə əlavə olunmuş aktla müəyyən edilir.

7. Enerjitəchizatı müəssisəsi bu müqavilə ilə müəyyənləşdirilmiş elektrik enerjisinin göstəricilərinə uyğun olaraq abonenti elektrik enerjisi ilə təchiz edir.

8. Hesablaşma elektrik sayğacları: __________ kV gərginlik tərəfində

____________________________________________________________

(elektrik qurğusunun adı, sayğac quraşdırıldığı yuvanın nömrəsi)

____________________________________________________________

9. Elektrik  enerjisinə görə hesablaşmalar tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti sərhədində quraşdırılmış hesablaşma elektrik sayğaclarının göstərişinə əsasən aparılır  ( ölçü transformatorları vasitəsilə ölçü aparıldıqda onların əmsalı nəzərə alınmaqla).

Abonentin baş transformatoru enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik veriliş xəttinə  (EVX) bilavasitə qoşulduqda və hesablaşma elektrik sayğacı baş transformatordan sonra orta  (alçaq) gərginlik tərəfində quraşdırıldıqda abonentlə hesablaşmalarda hər 1 kVt saat elektrik enerjisinə görə ödəniş müvafiq olaraq ikidolaqlı transformatorlar üçün 1,03 və üçdolaqlı transformatorlar üçün 1,05 yüksəldici əmsala vurulmalıdır, bu halda balans mənsubiyyəti sərhədindən hesablaşma elektrik sayğacı quraşdırılmış yerə qədər elektrik enerjisi itkisi (texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə ______________ kVts (hesablaşma dövrü üçün) müəyyən edilir, həmin elektrik enerjisi itkisinə görə abonentdən əlavə  ödəniş tutulmur və o abonentə buraxılmış elektrik enerjisi  ilə cəmlənir.

Hesablaşma elektrik sayğacları tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti  sərhədində quraşdırılmadıqda, hesablaşma elektrik sayğacı quraşdırıldığı yerdən şəbəkənin balans mənsubiyyəti sərhədinə qədər elektrik enerjisi itkisi ( texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə _______________ kVts ( hesablaşma dövrü üçün) müəyyən edilir və həmin elektrik enerjisi itkisi hesablaşma elektrik sayğacının göstərişinə əlavə edilir (yaxud çıxılır).

10. Elektrik enerjisinə görə hesablaşmalar büdcədən maliyyələşdirilən istehlakçı qrupu üçün müəyyən edilmiş  1 kVts aktiv  elektrik enerjisi____________ manat +  (ƏDV) = ____________manat tarif üzrə aparılır. Tarif qiymətləri tənzimləndikdə bu müqavilədə müvafiq dəyişikliklər edilir.

11.  Elektrik   enerjisinə  görə  hesablaşma  dövrü 1 ay  qəbul olunur.

Enerjitəchizatı müəssisəsi hesablaşma dövründə abonentə buraxılmış elektrik enerjisinə görə ödəniş sənədini növbəti hesabat dövrünün ( ayının) _____ dək abonentə təqdim edir, sonrakı beş bank günü ərzində hesablaşma dövründəki elektrik enerjisinin haqqı abonent tərəfindən ödənilir. Abonent hər hansı bir səbəbdən, o cümlədən hesabında vəsait olmadığından ona təqdim edilmiş elektrik enerjisinə görə ödəniş sənədi üzrə ödənişi beş bank günü ərzində enerjitəchizatı müəssisəsinin hesabına köçürmədikdə hər bir gün üçün ödəniş aparılan günədək ödəniş sənədindəki məbləğin 0,01% miqdarında enerjitəchizatı müəssisəsinə dəbbə (penya) ödəyir. Elektrik enerjisi borcuna görə enerjitəchizatı müəssisəsi üç gün əvvəl xəbərdar etməklə abonentin enerjitəchizatını dayandırmaq hüququna malikdir və enerjitəchizatı dayandırıldığı müddət üçün dəbbə ( penya) tutulmur.

12. Tərəflər arasında elektrik enerjisinə görə hesablaşma aparılması üçün nəzərdə tutulmuş hesablaşma elektrik sayğaclarının alınması, quraşdırılması, istismara qəbul edilməsi, standartların müəyyən etdiyi müddətlərdə plan üzrə dəyişdirilməsi və istismarı  «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nın 7.6-cı bəndinə uyğun həyata keçirilir.

Hesablaşma elektrik sayğaclarının qorunmasına və işçi vəziyyətdə saxlanılmasına görə cavabdehlik onların quraşdırıldığı elektrik qurğusunun mülkiyyətçisinin ___________________________ üzərinə düşür.

13. Enerjitəchizatı müəssisəsinin elektrik şəbəkələrində təmir işlərinin aparılması ilə əlaqədar ehtiyat qida mənbəyi olmayan abonentin şəbəkədən açılması sayı və müddətləri

____________________________________________________________

                                       (say və müddəti)

14. «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nın 4.1-ci bəndinə və müvafiq təlimata uyğun olaraq tərəflərin birgə hazırladığı enerjisistemdə güc, elektrik enerjisi çatışmazlığı ilə əlaqədar məhdudiyyət və birbaşa açılma qrafiklərinə əməl olunması abonent tərəfindən təmin olunur.

Qəzaların qarşısının alınması və ya ləğv edilməsi üçün enerjitəchizatı müəssisəsi istehlakçının (açılması insan həyatı üçün təhlükə yaradan, partlayışa, yanğına, məhsulun kütləvi zay olmasına, mürəkkəb texnoloji proseslərin pozulmasına və s. səbəb ola bilən elektrik qurğuları istisna olmaqla) elektrik qurğularını elektrik şəbəkəsindən açmaq hüququna malikdir.

15. Abonent tutduğu ərazidən, binadan köçdükdə, öz fəaliyyətini dayandırdıqda və ya ləğv edildikdə, o on gün əvvəl enerjitəchizatı müəssisəsinə  elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinin ləğv olunması barədə müraciət etməli və sonuncu günə qədər istifadə etdiyi elektrik enerjisinin haqqını ödəməlidir.

16. Abonent elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsindəki enerji göstəricilərini artırmaq və ya azaltmaq istədikdə,  o bu barədə enerjitəchizatı müəssisəsinə bir ay əvvəl  müraciət etməlidir. Enerjitəchizatı müəssisəsi abonentin müraciətinə on gün ərzində baxır və razılıq verdikdə elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsində uyğun dəyişikliklər edilir.

17. «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nın 9.12-ci bəndindəki hallara görə «Dövlət Enerjinəzarət» Idarəsinin tələbinə əsasən və ya 9.13-cü bəndindəki hallara görə enerjitəchizatı müəssisəsi əvvəlcədən xəbərdar etməklə abonentə elektrik enerjisi verilişini  tam və ya qismən dayandıra bilər.

18. Enerjitəchizatı müəssisəsinin  abonent qarşısındakı məsuliyyəti «Elektrik  enerjisindən istifadə qaydaları»nın  10-cu  fəslinə uyğun müəyyən edilir.  

19.          Tərəflər arasında elektrik enerjisindən istifadədə mübahisəli məsələlər yarandıqda, enerjitəchizatı müəssisəsi və ya abonent məhkəməyə müraciət edə bilər.

20. Tərəflərin hüquqi ünvanları və onların hesablaşma hesabları:

Enerjitəchizatı müəssisəsi _____________________________

                                                                        (adı, ünvanı)

Bank rekvizitləri: H/h ? __________

VÖEN:                               __________

Kod:                                __________

VÖEN:                               __________

M/h  ?:                            __________

         Abonent _____________________________________

                                                     (adı, ünvanı)

  Bank rekvizitləri: H/h ? __________

VÖEN:                               __________

Kod:                                __________

VÖEN:                               __________

M/h  ?:                            __________

21. Tərəflər öz rekvizitlərinin dəyişdirilməsi barədə vaxtında rəsmi yazılı məlumat verirlər.

22. Bu müqavilə   iki nüsxədə   tərtib  olunmuşdur. Onlardan biri enerjitəchizatı müəssisəsinə, digəri isə abonentə verilir.

IMZALAR:

Enerjitəhjizatı müəssisəsi                                                         Abonent

«Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

4 nömrəli əlavə

Enerjitəjhizatı müəssisəsi ilə məişət abonenti (əhali)

arasında elektrik enerjisinin alqı-satqısının birtipli

M Ü Q A V I L Ə S I

Biz  aşağıda imza edənlər ________________________________

 enerjitəchizatı müəssisəsi adından ______________________________                                                                 (vəzifəsi)

_________________________________________________ şəxsində və

                                     (soyadı, adı, atasının adı)

____________________________________________________________

                                          (ünvanı, soyadı, adı, atasının adı)

______________________________________ məişət abonenti  tərəflər

arasında elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsi bağlayırıq.

Müqavilənin şərtləri

1. Tərəflər elektrik enerjisinin alqı-satqısı və istehlakı ilə əlaqədar qarşılıqlı münasibətlərdə        «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nı rəhbər tuturlar.

2. Hesablaşma elektrik sayğacı: ___________________________

                                                       (elektrik  sayğacının  quraşdırıldığı yer)

3. Məişət abonenti ilə  elektrik enerjisinə görə hesablaşma quraşdırıldığı yerdən asılı olmayaraq hesablaşma elektrik sayğacının göstərişinə əsasən aparılır (ölçü transformatorları vasitəsilə ölçü aparıldıqda onların əmsalı nəzərə alınmaqla). Məişət abonenti ilə elektrik enerjisinə görə hesablaşmada elektrik enerjisi itkiləri (texnoloji sərfiyyat) nəzərə alınmır və ona görə ödəniş tutulmur.

4. Elektrik enerjisinə görə hesablaşmalar məişət abonenti istehlakçı qrupu üçün təyin edilmiş  1 kVts aktiv  elektrik enerjisi __________________ manat tarif üzrə aparılır. Tarif qiymətləri tənzimləndikdə bu nəzərə alınır.

5. Elektrik enerjisinə görə hesablaşma dövrü 1 ay qəbul olunur. Özünəxidmət üsulu tətbiq edildikdə, hesablaşma kitabçasında müəyyən olunmuş gündən, yaxud  enerjitəchizatı müəssisəsinin səlahiyyətli nümayəndələri tərəfindən elektrik enerjisi sərfinə görə ödəniş sənədi  təqdim edildiyi gündən sonra məişət abonenti 10 gün müddətində  poçt və ya bank şöbələri vasitəsilə  elektrik enerjisinin haqqını ödəməlidir.  Məişət abonenti müəyyən olunmuş gündən sonra 10 gün müddətində ödəniş sənədi üzrə sərf etdiyi elektrik enerjisinin haqqını ödəmədikdə, sonrakı hər bir gün üçün ödəniş aparılan günədək ödəniş sənədindəki məbləğin 0,01% miqdarında enerjitəchizatı müəssisəsinə dəbbə (penya) ödəyir. Məişət abonenti bundan sonrakı 20 gün müddətində ödəniş sənədi üzrə sərf etdiyi elektrik enerjisinin haqqını ödəmədikdə,  dəbbə (penya) tutulması hüququndan asılı olmayaraq, enerjitəchizatı müəssisəsi 3 gün əvvəl xəbərdar etməklə, onu enerjiyə görə borc ödənilənədək elektrik şəbəkəsindən aça bilər. Elektrik şəbəkəsindən açıldığı müddətdə məişət abonentindən dəbbə (penya) tutulmur.

6. Enerjitəchizatı müəssisəsinin  səlahiyyətli  nümayəndələri məişət abonentinin hesablaşma elektrik sayğacına baxış keçirmək üçün sayğac quraşdırılmış yerə maneəsiz buraxılmalıdırlar. Enerjitəchizatı müəssisəsinin səlahiyyətli  nümayəndələri  məişət abonentinin tələbi ilə xidməti vəsiqəni  təqdim etməyə borcludurlar. 

7. Tərəflər arasında elektrik enerjisindən istifadədə mübahisəli məsələlər yarandıqda,       enerjitəchizatı  müəssisəsi və ya məişət abonenti bilavasitə  məhkəməyə müraciət edə bilər.

8. Bu   müqavilə    iki   nüsxədə    tərtib    olunmuşdur.    Onlardan biri enerjitəchizatı müəssisəsinə, digəri isə məişət  abonentinə   verilir.

      Enerjitəjhizatı müəssisəsi ______________________

                                                                  (imza)                                                                                          

      Məişət abonenti                 ______________________

                                                                       (imza)

«Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

5 nömrəli əlavə

Müstəqil enerji istehsalçısı ilə dövlət elektroenergetika

müəssisəsi (enerjitəjhizatı müəssisəsi) arasında elektrik

enerjisinin alqı-satqısının birtipli

M Ü Q A V I L Ə S I

Biz  aşağıda imza edənlər ________________________________

müstəqil enerji istehsalçısı adından______________________________

(vəzifəsi)

        __________________________________________________şəxsində və

                              ( soyadı, adı, atasının adı)  ___________________________ ___________ dövlət elektroenergetika (enerjitəchizatı müəssisəsi)  adından______________________şəxsində

(vəzifəsi)

      ____________________________________________________________

( soyadı, adı, atasının  adı)

tərəflər   arasında  elektrik  enerjisinin   alqı-satqı   müqaviləsi   bağlanılır.

Müqavilənin şərtləri

1. Tərəflər elektrik enerjisinin alqı-satqısı və istehlakı ilə əlaqədar qarşılıqlı münasibətlərdə «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nı rəhbər tuturlar.

2. Müstəqil enerji istehsalçısı tərəfindən  illik buraxılacaq elektrik enerjisinin miqdarı ________________ kVts    və dəyəri     ____________________ manat       

Rüblük və aylıq elektrik enerjisinin istehsalı və maksimal güc tapşırığı

  I rüb

  Yanvar ________ kVts        maksimal güc _________ min kVt  

  Fevral  ________  kVts       maksimal güc _________ min kVt  

  Mart     ________  kVts       maksimal güc _________ min kVt  

   II rüb  

   Aprel ________ kVts             maksimal güc ________ min kVt  

   May  ________ kVts              maksimal güc ________ min kVt  

   Iyun  ________ kVts              maksimal güc ________ min kVt 

   III rüb         

   Iyul         ______ kVts            maksimal güc ______ min kVt  

   Avqust   ______ kVts            maksimal güc ______ min kVt  

   Sentyabr______ kVts            maksimal güc ______ min kVt  

   IV rüb

   Oktyabr ______ kVts           maksimal güc ______ min kVt  

   Noyabr  ______ kVts           maksimal güc ______ min kVt  

   Dekabr  ______ kVts           maksimal güc ______ min kVt  

3. Aylıq tapşırığa uyğun olaraq dövlət elektroenergetika müəssisəsinin mərkəzi dispetçer xidmətinin verdiyi sutkalıq yük qrafikinə əsasən müstəqil enerji istehsalçısı dövlət elektroenergetika müəssisəsinə (enerjitəchizatı müəssisəsinə) elektrik enerjisi buraxılmasını təmin edir.                                 

4. Müstəqil enerji istehsalçısı ilə dövlət elektroenergetika müəssisəsi (enerjitəchizatı müəssisəsi) arasında elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədi və tərəflərin istismar məsuliyyəti bu müqaviləyə əlavə olunmuş aktla müəyyən edilir.

5. Hesablaşma elektrik sayğacları: __________ kV gərginlik tərəfində

______________________________________________________

(elektrik qurğusunun adı, sayğac quraşdırıldığı yuvanın nömrəsi)

______________________________________________________

6. Elektrik  enerjisinə görə hesablaşmalar tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti sərhədində quraşdırılmış hesablaşma elektrik sayğaclarının göstərişinə əsasən aparılır  (ölçü transformatorları vasitəsilə ölçü aparıldıqda onların əmsalı nəzərə alınmaqla).

Hesablaşma elektrik sayğacları tərəflərin elektrik şəbəkələrinin balans mənsubiyyəti  sərhədində quraşdırılmadıqda, hesablaşma elektrik sayğacı quraşdırıldığı yerdən şəbəkənin balans mənsubiyyəti sərhədinə qədər elektrik enerjisi itkisi ( texnoloji sərfiyyat) hesabat yolu ilə _______________ kVts ( hesablaşma dövrü üçün) müəyyən  edilir və həmin elektrik enerjisi itkisi hesablaşma elektrik sayğacının göstərişinə əlavə edilir (yaxud çıxılır).

7. Elektrik enerjisinə görə hesablaşmalar müəyyən edilmiş tarif üzrə aparılır. 1 kVts aktiv  elektrik enerjisi __________________ manat + (ƏDV)=_______________manat. Tarif qiymətləri tənzimləndikdə bu müqavilədə müvafiq dəyişikliklər edilir. 

8. Elektrik enerjisinə görə hesablaşma dövrü 1 ay qəbul olunur.

Müstəqil enerji istehsalçısı hesablaşma dövründə dövlət elektroenergetika müəssisəsinə (enerjitəchizatı müəssisəsinə) buraxılmış elektrik enerjisinə görə ödəniş sənədini növbəti hesabat dövrünün (ayının) _____ dək ona təqdim edir, sonrakı iyirmi bank günü ərzində hesablaşma dövründəki elektrik enerjisinin haqqı dövlət elektroenergetika müəssisəsi (enerjitəchizatı müəssisəsi) tərəfindən ödənilir. Dövlət elektroenergetika müəssisəsi (enerjitəchizatı müəssisəsi) hər hansı bir səbəbdən, o cümlədən hesabında vəsait olmadığından ona təqdim edilmiş elektrik enerjisinə görə ödəniş sənədi üzrə ödənişi iyirmi bank günü ərzində müstəqil enerji istehsalçısının hesabına köçürmədikdə, hər bir gün üçün ödəniş aparılan günədək ödəniş sənədindəki məbləğin 0,01% miqdarında müstəqil enerji istehsalçısına dəbbə (penya) ödəyir.

9. Tərəflər arasında elektrik enerjisinə görə hesablaşma aparılması üçün nəzərdə tutulmuş hesablaşma elektrik sayğacları müstəqil enerji istehsalçısı tərəfindən alınır, quraşdırılır, qüvvədə olan standartların  müəyyən etdiyi müddətlərdə plan üzrə dəyişdirilir və istismar olunur.

Hesablaşma elektrik sayğaclarının qorunmasına və işçi vəziyyətdə saxlanılmasına görə cavabdehlik onların quraşdırıldığı elektrik qurğusunun mülkiyyətçisinin ___________________________ üzərinə düşür.

10. Müstəqil enerji istehsalçısı elektrik şəbəkələrində təmir işlərinin aparılması ilə əlaqədar dövlət elektroenergetika müəssisəsinə (enerjitəchizatı müəssisəsinə) elektrik enerjisi verilişinin dayandırılması ( elektrik enerjisinin məhdudlaşdırılması) müddətləri

____________________________________________________________

                                                     (ay və müddəti)

11. Müstəqil enerji  istehsalçısı ilə dövlət elektroenergetika müəssisəsi (enerjitəchizatı müəssisəsi) arasında  balans mənsubiyyəti sərhədində  elektrik enerjisinin keyfiyyətinin aşağı düşməsinə görə təqsirkar tərəf  aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisinin  dəyərinin ____________  məbləğində digər tərəfə ödəniş ödəyir. Əgər aşağı keyfiyyətli elektrik enerjisinin təsirindən tərəflərdən birinə ziyan dəymişdirsə (elektrik qurğularının, avadanlıqların zədələnərək yararsız hala düşməsi  və s.),   təqsirkar tərəf onun qarşısında Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə uyğun olaraq maddi məsuliyyət daşıyır.

12.Tərəflər arasında elektrik enerjisindən istifadədə mübahisəli məsələlər yarandıqda, müstəqil enerji istehsalçısı və ya dövlət elektroenergetika müəssisəsi (enerjitəchizatı müəssisəsi) məhkəməyə müraciət edə bilər.

13. Tərəflərin hüquqi ünvanları və onların hesablaşma hesabları:

Müstəqil enerji istehsalçısı ________________________________

                                                                        (adı, ünvanı)           

Bank rekvizitləri: H/h ? __________

VÖEN:                               __________

Kod:                                __________

VÖEN:                               __________

M/h  ?:                            __________

          Dövlət elektroenergetika müəssisəsi

 (enerjitəchizatı müəssisəsi)     __________________________________

                                                                           (adı, ünvanı)

Bank rekvizitləri: H/h ? __________

VÖEN:                               __________

Kod:                                __________

VÖEN:                               __________

M/h  ?:                            __________

14. Tərəflər öz rekvizitlərinin dəyişdirilməsi barədə vaxtında rəsmi yazılı məlumat verirlər.

15. Bu müqavilə iki nüsxədə tərtib olunmuşdur. Onlardan biri müstəqil enerji    istehsalçısına,  digəri isə dövlət elektroenergetika müəssisəsinə ( enerjitəchizatı müəssisəsinə) verilir.

IMZALAR:

Müstəqil enerji istehsalçısı         Dövlət elektroenergetika müəssisəsi                                                                     (             (enerjitəjhizatı müəssisəsi)

«Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

6 nömrəli əlavə

Məişət abonentinin (özünəxidmət üsulu tətbiq edildikdə)

elektrik enerjisi sərfinə görə birtipli

HESABLAŞMA KITABÇASI (ödəniş sənədi)

             «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

7 nömrəli əlavə

Enerjitəjhizatı müəssisəsinin nümayəndələri tərəfindən məişət

abonentinə (özünəxidmət üsulu tətbiq olunmadıqda)

təqdim edilən elektrik enerjisi sərfinə görə birtipli

ÖDƏNIŞ  SƏNƏDI

                Ödəmə aparılmış bankın

                (poçtun)  adı və ştampı

                Ödənildi: (manat)    _________________________________

   Xəzinədarın imzası __________________________________

   Abonentin imzası  ___________________________________    

«Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

            8 nömrəli əlavə

Enerjitəjhizatı müəssisəsi ilə abonent arasında elektrik şəbəkəsinin

balans mənsubiyyəti sərhədi və tərəflərin istismar məsuliyyəti

 haqqında (elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinə əlavə)

A K T

«____»__________200__- cü il                  _____________ şəhər (rayon)

Biz, aşağıda imza edənlər______________________________________

enerjitəchizatı müəssisəsi adından ______________________________

(vəzifəsi)

________________________________________________   şəxsində və

                                 (soyadı, adı, atasının adı)

_____________________________________________ abonent adından

___________________________________________     şəxsində tərəflər                                                                  

                  (vəzifəsi, soyadı, adı, atasının adı)

arasında  elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədini «Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»nın 5-ci fəslinə uyğun olaraq aşağıdakı kimi müəyyən edirik.

____________________________________________________________

(elektrik qurğusunun adı, elektrik şəbəkəsinin balans mənsubiyyəti sərhədi müəyyən olunmuş yer)

____________________________________________________________

____________________________________________________________

IMZALAR:

Enerjitəhjizatı müəssisəsi                                                         Abonent

«Elektrik enerjisindən istifadə qaydaları»na

9 nömrəli əlavə

Abonentin elektrik şəbəkəsinə qoşulmuş subabonentlər haqqında

(elektrik enerjisinin alqı-satqı müqaviləsinə əlavə)

M Ə L U M A T

Subabonentin adı ____________________________________________

illik buraxılacaq  elektrik  enerjisinin___________________ kVts

təxmini miqdarı və  dəyəri              ____________________ manat       

hesablaşma  elektrik sayğacları ___ kV  gərginlik tərəfdə

____________________________________________________________

                       (elektrik qurğusunun adı, sayğac quraşdırıldığı yuvanın nömrəsi)

elektrik enerjisinin tarif qiyməti _____ manat + (ƏDV) = _____ manat

                IMZA

               Abonent